خبرهای اقتصادی و سیاسی
به گزارش ادارهکل روابطعمومی و امور بینالملل استانداری اصفهان، منصور شیشهفروش مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان در سفر به شهرستان نائین از ایستگاه امنیت و سلامت جمعیت هلالاحمر، ستاد اسکان، ایستگاه آتشنشانی و مرکز اورژانس این شهرستان بازدید نمود.
وی در حاشیه این بازدید با اشاره به موقعیت خاص نائین و قرار گرفتن آن در چهارراه مواصلاتی کشور و همچنین ظرفیتهای فرهنگی و تاریخی این شهرستان اظهار کرد: بررسیهای انجام شده نشان میدهد که خدماترسانی به مسافرین و اقدامات ستاد هماهنگی خدمات سفر به ویژه فعالیت دستگاههای امدادی و خدماترسان شهرستان نائین در ایام نوروز، به خوبی انجام شده است.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان با تأکید بر رعایت نکات ایمنی در حال رانندگی و پیوستن به پویش “نه به تصادف” عنوان کرد: این پویش با هدف کاهش تصادفات جادهای و حفظ سلامت و امنیت جانی مسافران نوروزی راهاندازی شده است؛ از این رو از مردم درخواست میگردد تا ضمن پیوستن به این پویش، رعایت نکات ایمنی در حین رانندگی را مدنظر قرار دهند.
وی ضمن تقدیر از اقدام سریع و خدماترسانی به موقع توسط اورژانس و هلالاحمر در حادثه انحراف و واژگونی اتوبوس در محور چوپانان به انارک بیان کرد: ارتقای ناوگان خودرویی آتشنشانی شهرداری و اورژانس نائین مورد تأکید بوده و پیگیری این موضوع در دستور کار قرار دارد.

به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی از استان اصفهان؛ مهدی علمی رئیس اداره راه و شهرسازی شهرستان نایین در خصوص وضعیت پروژههای مسکونی در این شهرستان اظهار کرد: در راستای اجرای طرح نهضت ملی مسکن و قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، اراضی در نظر گرفته شده جهت تخصیص به ۸۰۰ نفر از واجدین شرایط این طرحها در مرحله آماده سازی است.
وی افزود: با تلاشهای بعمل آمده در جهت تامین مسکن اقشار مختلف در این شهرستان، نقشههای فاز ۱ اراضی ۱۹ هکتاری و ۱۲ هکتاری تهیه و تصویب شده است که این ۲ پروژه در مجموع قابلیت احداث ۱ هزار و ۳۰۰ واحد مسکونی را دارند.
رئیس اداره راه و شهرسازی شهرستان نایین در خصوص وضعیت طرحهای جامع و تفصیلی شهرهای این شهرستان بیان کرد: طرح ویژه بافت تاریخی فرهنگی شهر نایین در کارگروه امور زیربنایی تصویب و به شورای عالی شهرسازی و معماری ایران ارسال شده است.
وی افزود: طرح جامع شهر نایین در کمیته کارشناسی و گروه کاری تلفیق زیربنایی مطرح شده است و طرح تفصیلی شهر انارک در سال جاری به شهرداری ابلاغ شد.
علمی گفت: با تلاش و پیگیریهایی که انجام شد ۱۵ هکتار از اراضی حریم به محدوده شهری شهر نایین و ۵ هکتار از اراضی حریم انارک به محدوده شهری انارک الحاق شد، همچنین موضوع الحاق ۳۵ هکتار زمین به محدوده شهر نایین، ۱۰.۸ هکتار زمین به محدوده شهر بافران و الحاق ۱۰ هکتار زمین به محدوده شهر انارک در دست پیگیری قرار دارد.
۴ فروردین ۱۴۰۴ - ۱۲:۱۷
جمهوری اسلامی ایران کلیه تعهدات برجامی خود را اجرایی کرد؛ اما طرفهای غربی با وجود تسهیل نسبی فضای ارتباطات بینالمللی و تجاری کشور بین سالهای ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۷، مهمترین هدف توافق که رفع تحریمهای ظالمانه علیه ملت ایران بود را نادیده گرفتند و به بهانههای مختلف از عمل به تعهدات شانه خالی کردند.
جلسه رؤسای سازمان انرژی اتمی ایران و آمریکا
روی کارآمدن ترامپ در آمریکا و خروج از برجام، موضوع را پیچیدهتر کرد تا جایی که ایران طی یک سال صبر راهبردی و هشت ماه روند کاهش تعهدات، در عمل نشان داد در مدت یکسال و نیم، تمامی تعهدات خود را اجرا کرده و ۱۵ گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی نیز بر این موضوع صحه گذاشتند. این درحالی بود که طرفهای مقابل هیچیک از تعهدات متقابل خود را اجرایی نکردند. ازاینرو، بهمنظور ایجاد تراز و تعادل درتعهدات، جمهوری اسلامی ایران طی پنج گام تعهدات خود را کاهش داد و در اردیبهشت ۹۸ با ارسال نامه به شورایعالی امنیت ملی، شروع به کاهش تعهدات خود کرد و به طرفهای اروپایی نیز مهلت ۶۰ روزه داد تا به وعدههای خود عمل کنند. ایران در راستای اقدام متقابل در احیای حقوق خود و در قالب پنج گام، تمامی تعهدات فنی خود که در چارچوب برجام به آن متعهد شده بود را کنار گذاشت که ازجمله آن میتوان به محدودیت در سطح و میزان غنیسازی، محدودیت درمیزان ذخیره آبسنگین، محدودیت در تحقیق و توسعه و آغاز غنیسازی در فردو اشاره کرد.
همچنین در این دوران، با تصویب قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریمها و صیانت از منافع ملت ایران، سازمان انرژی اتمی ملزم شد که با هدف اقدام متقابل و احیای حقوق خود موارد زیر را اجرایی کند:
ماده ۱. در راستای تأمین شروط ۹ گانه مقام معظم رهبری درخصوص توافق هستهای، سازمان انرژی اتمی ایران موظف است بلافاصله پس از تصویب این قانون، در راستای مصارف صلحآمیز نسبت به تولید اورانیوم با غنای ۲۰ درصد اقدام و سالانه به میزان حداقل ۱۲۰ کیلوگرم آن را در داخل کشور ذخیره کند. همچنین سازمان پیشگفته موظف است نیاز کشور برای مصارف صلحآمیز به اورانیوم با غنای بالای ۲۰ درصد را بهطور کامل و بدون تأخیر تأمین کند.
ماده ۲. دراجرای بند(۳) قانون اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام مصوب۱۳۹۴.۰۷.۲۱ و در راستای تحقق ظرفیت ۱۹۰ هزار سو غنیسازی، سازمان انرژی اتمی ایران، مکلف است بلافاصله پس از تصویب این قانون، ظرفیت غنیسازی و تولید اورانیوم غنیسازی شده با سطح غنای متناسب هر یک از مصارف صلحآمیز کشور را، به میزان ماهانه حداقل ۵۰۰ کیلوگرم افزایش دهد و نسبت به نگهداری و انباشت مواد غنیشده در کشور اقدام کند.
ماده ۳. برای تحقق هدف مندرج در ماده (۲)، سازمان انرژی اتمی ایران مکلف است حداکثر ظرف مدت سه ماه پس از تصویب این قانون عملیات نصب، تزریق گاز، غنیسازی و ذخیرهسازی مواد را تا درجه غنای مورد نیاز، با حداقل ۱۰۰۰ دستگاه ماشینهای نسل دوم پیشرفته (IR۲m) آغاز کند و همچنین در همین بازه زمانی، عملیات غنیسازی و تحقیق و توسعه با ماشینهای نسل ششم (IR۶) را با حداقل ۱۶۴ ماشین از این نوع آغاز کرده و آن را ظرف مدت یک سال پس از تصویب این قانون به ۱۰۰۰ دستگاه ماشین توسعه دهد.
تبصره: سازمان انرژی اتمی ایران مکلف است برای انتخاب وتعیین مکان نصب و استقرار ماشینهای پیشگفته، استانداردهای سازمان پدافند غیرعامل را اخذ و اجرا کند.
ماده ۴. سازمان انرژی اتمی ایران مکلف است نسبت به بهرهبرداری از کارخانه تولید اورانیوم فلزی در اصفهان، ظرف مدت پنج ماه پس از تصویب این قانون اقدام کند.
ماده ۵. سازمان انرژی اتمی ایران مکلف است، در راستای بند (۴) قانون اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام، همزمان با عملیات بهینهسازی و راهاندازی عامل واکنش (رآکتور) ۴۰ مگاواتی آب سنگین خنداب اراک، نسبت به طراحی یک عامل واکنش (رآکتور) آب سنگین ۴۰ مگاواتی جدید با هدف تولید همسانهای ناپایدار (رادیوایزوتوپ) بیمارستانی با جدول زمانبندی اقدام کند و جدول زمانبندی این موضوع را ظرف مدت یک ماه پس از تصویب این قانون به اطلاع مجلس شورای اسلامی برساند.
ماده ۶. دولت جمهوری اسلامی ایران موظف است در صورت عدم اجرای کامل تعهدات کشورهای متعهد از جمله کشورهای ۱+۴ (آلمان، فرانسه، انگلستان، چین و روسیه) در قبال ایران و عادی نشدن روابط کامل بانکی و عدم رفع کامل موانع صادرات و فروش کامل نفت و فرآوردههای نفتی ایران و برگشت کامل و سریع ارز منابع حاصل از فروش، دو ماه پس از لازمالاجرا شدن این قانون در مجلس شورای اسلامی، نظارتهای فراتر از پادمان از جمله اجرای داوطلبانه سند (پروتکل) الحاقی را متوقف کند.
تبصره: منظور از دولت در این قانون حسب مورد قوه مجریه، هیأت وزیران و کلیه دستگاههای اجرایی ذیربط است.
ماده ۷. چنانچه کشورهای متعهد ازجمله کشورهای ۱+۴ (آلمان، فرانسه، انگلستان، چین و روسیه) نسبت به اجرای تعهدات خود و رفع کامل تحریمها از جمله هستهای، نظامی، حقوق بشری و امثال آن علیه جمهوری اسلامی ایران اقدام کنند، دولت موظف است گزارش دقیق اقدامات انجامشده را به مجلس ارائه کند. کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی و نیز کمیسیون انرژی مجلس ارزیابی خود را نسبت به این گزارش بهمنظور تعیین تکلیف در مجلس، به مجلس شورای اسلامی به استناد بند (۷) ماده (۴۵) قانون آییننامه داخلی مجلس ارائه میکنند.
اما مسأله مورد توجه در این دوران، پیشرفتهای علمی و فنی بود که در چارچوب گامهای کاهش تعهدات، متخصصان هستهای کشورمان، به آنها دست یافتند. ایران هر چند در سالیان پیش از برجام توانسته بود با مهندسی معکوس سانتریفیوژ IR۱ وارد باشگاه کشورهایی شود که هم توان غنیسازی داشتند و هم از توان ساخت ماشین غنیسازی برخوردار بودند؛ اما قابلیتهای پایین این ماشین که ظرفیت غنیسازی معادل یکسو داشت، سبب شد تا سازمان انرژی اتمی تحقیق روی ساخت سانتریفیوژهای نسل جدید را آغاز کند و در این مسیر پروژههایی نظیر IR۴،IR۲ و IR۶ تعریف شدند.
پس از آن که ایران در قالب گام سوم هستهای اعلام کرد که هیچ محدودیتی در مسیر تحقیق و توسعه برای خود قائل نیست، سازمان انرژی اتمی بنا به دستور نهادهای بالادستی، قوانین مصوب و تلاش شبانهروزی، دست به انجام اقداماتی زد که باعث شگفتی و حیرت جهانیان شد؛ رونمایی از سانتریفیوژ IR۹ با پنج و نیم متر ارتفاع که توان غنیسازی ۵۰ سو دارد را میتوان در قالب یکی از بزرگترین دستاوردهای علمی متخصصان هستهای ایران در دوران کاهش تعهدات برجامی نام برد. در حالیکه سانتریفیوژ IR۸ پیش از آن با ظرفیت غنیسازی ۲۴ سو معرفی شده بود، در همین روز گازدهی شد تا مسیر تحقیق روی آن نیز شروع شود. معرفی و گازدهی ماشینهای جدید، نشان داد که عزم ایران برای گذر از محدودیتها و ورود به عرصه غنیسازی صنعتی بسیار جدی است و هیچ تحریم و فشاری مانع از این عزم راسخ نمیشود. همچنین در این دوران بود که صنعت ساخت سانتریفیوژ توسعه یافت و به دست متخصصان داخلی بومیسازی شد.
تحول دیگری که در این میان رخ داد، عدم اکسیده کردن اورانیومهای غنیشده بود که در جریان تحقیق و توسعه انجام میگرفت. پیش از این، ایران در مسیر تحقیق و توسعه صنعت هستهای خود، اورانیومهایی که بهوسیله ماشینهای جدید غنی میشد را دوباره به حالت عادی برمیگرداند؛ ولی از این تاریخ به بعد اورانیومهای غنیشده بهدست آمده را به ذخایر خود اضافه میکرد.درهمین مسیر بود که فعالیتهای صنعت هستهای کشور شتاب فزایندهای گرفت و با انباشت دانش فنی، مرحله دستیابی وبومیسازی دانش و فناوری هستهای درحوزههای کشاورزی و غذایی، سلامت و محیطزیست، برق هستهای و صنایع بهطور جدی وارد مرحله صنعتی شد.
بارگذاری سوخت صفحهای ۲۰ درصد در رآکتور تهران
نخستین سوخت ۲۰ درصد تولیدشده در داخل کشور، بهمن ۱۳۹۰ در رآکتور پنج مگاواتی تهران بارگذاری شد. این سوخت در مجتمع سوخت رآکتورهای هستهای اصفهان تولید و پس از طی مراحل فنی و رعایت استانداردهای ایمنی، زیر نظر مرکز نظام ایمنی هستهای کشور جهت بهرهبرداری به رآکتور تهران وارد و بارگذاری شد. با راهاندازی خط تولید این مجتمع سوخت و بهرهبرداری در رآکتور تهران، کلیه رادیوداروهای مورد نیاز کشور در داخل تولید و از خروج ارز جلوگیری شد. بدین ترتیب آخرین گام در تکمیل فرآیند سوخت هستهای یعنی ساخت سوخت و بارگذاری مجتمعهای سوخت در داخل قلب رآکتور توسط متخصصان هستهای کشور برداشته شد.
تأسیسات هستهای فردو
تأسیسات هستهای فُردو با نام رسمی مجتمع غنیسازی شهید مسعود علیمحمدی، تأسیساتی است که بهمنظور غنیسازی اورانیوم در اعماق صخرههای سنگی در فردو، ساخته شده است. نام این مرکز در ۲۶ بهمن ۱۳۹۰ به پاس خدمات شهید مسعود علیمحمدی به برنامه هستهای ایران، به نام این دانشمند شهید، نامگذاری شد. طبق تفاهم هستهای که در فروردین ۱۳۹۴ توسط وزیر خارجه وقت ایران، کشورهای ۱+۵ و اتحادیه اروپا منتشر شد، این مرکز میبایست از یک مرکز غنیسازی، به یک مرکز در راستای فعالیتهای علمی و پژوهشی، محدود میشد؛ اما در گام چهارم کاهش تعهدات برجامی، در تاریخ ۱۶ آبان ۱۳۹۸ سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی ایران از آغاز دوباره فعالیت تأسیسات هستهای شهید علیمحمدی (فردو) در راستای غنیسازی اورانیوم خبر داد. ضمن آن که در دی سال ۱۳۹۹ اقدام به ازسرگیری غنیسازی ۲۰ درصدی در این تأسیسات کرد.
راهاندازی نیروگاه اتمی بوشهر
عمده عملکرد کشور در استفاده از منابع انرژی پاک، مربوط به تولید برق در واحد یکم نیروگاه اتمی بوشهر است. این واحد تنها واحد تولید برق هستهای در کشور، پس از سالها کشوقوس و طی کردن مسیری پر فرازونشیب با بهرهمندی از تکنولوژی غربی (آلمان) و شرقی (روسیه) در سال ۱۳۹۰ راهاندازی شد و در مهر سال ۱۳۹۲ مورد بهرهبرداری تجاری قرار گرفت و وارد شبکه توزیع برق شد. این نیروگاه در همان سال به بهرهبردار ایرانی تحویل داده شد. مهمتر از میزان تولید برق، رعایت بالاترین سطح ایمنی هستهای در فعالیتهای نیروگاه اتمی بوشهر است که در ارزیابیهای مستمر توسط نهادهای بینالمللی به تأیید رسیده است.
تحویل مسئولیت بهرهبرداری نیروگاه اتمی بوشهر به شرکت تولید و توسعه انرژی اتمی ایران
تولید دیاکسید اورانیوم سرامیکی و سوخت میلهای با غنای ۵/۳ درصد
در رآکتورهای آبسنگین از سوخت با غنای طبیعی استفاده میشود. به همین دلیل در شرکت سوره اصفهان واحد تولید پودر دیاکسید اورانیوم طبیعی با گرید سرامیکی برای تهیه سوخت رآکتور آبسنگین اراک درسال۱۳۹۰ راهاندازی شد. برای تولید این سوخت، ماده اولیه کیک زرد(U۳O۸) با انجام فرآیندهای شیمیایی به محصول اکسید اورانیوم سرامیکی تبدیل میشود.
همچنین بهموازات ساخت سوخت صفحهای و بهعنوان جایگزینی برای آن، سوخت میلهای با غنای ۳.۵ درصد تحت پروژهای در برنامه طراحی و ساخت قرار گرفت و در سال ۱۳۹۰ و قبل از راهاندازی و تولید سوخت صفحهای، نمونه سوخت برای بارگذاری در رآکتور ساخته شد. سه سال پس از این اتفاق، واحد تولید دیاکسید اورانیوم غنیشده در سال ۱۳۹۳ با هدف تولید سوخت نیروگاه اتمی بوشهر به دست کارشناسان داخلی در شرکت سوخت رآکتورهای هستهای طراحی و ساخته شد. از نکات پراهمیت و ویژه این واحد، دستیابی کشور به توان تولید پودر دیاکسید اورانیوم با خواص فیزیکی و شیمیایی مناسب برای تولید قرصسوخت موردنیازمجتمعهای سوخت هستهای استکه براینخستینبارکشورایران توانستبه دانشفنی تولید مجتمعهای سوخت و آمادگی لازم برای تولید سوخت رآکتورهای قدرت ۱۰۰۰ مگاواتی برای استفاده در نیروگاه اتمی بوشهر، دست یابد.
تولید اسفنج زیرکونیوم
نخستین نمونه داخلی غلاف تولیدشده با اسفنج زیرکونیوم با گرید هستهای، سال ۱۳۹۱ تولید شد که در غلافهای نخستین، سوخت رآکتور تحقیقاتی توان صفر اصفهان بهکار گرفته شد. گفتنی است سوخت رآکتور تحقیقاتی از اکسید اورانیوم با غنای طبیعی تولید میشود و از نوع سوختهای میلهای بوده که در سال ۱۳۹۲، برای تستهای تشعشعی توسط شرکت سوخت رآکتورهای هستهای طراحی و ساخته شده است.
سوپرجاذبهای هستهای
از دیگر تولیدات صنعت هستهای در این دهه، ماده جاذب نوترون است که از مواد اصلی جاذبهای سوخت هستهای بوده و در صنایع مختلف و دارای تکنولوژی بالا کاربرد دارد. فناوری تولید این ماده در اختیار کشورهای خاص بوده و بهراحتی در اختیار کشورهای دیگر قرار نمیگیرد. ازاینرو، تولید این ماده در راستای کسب خودکفایی تولید میلههای جاذب رآکتورهای هستهای کشور در سال ۱۳۹۴ در دستور کار قرار گرفت و با تولید آزمایشگاهی این ماده با خلوص و کیفیت بالا، ایران موفق به کسب دانش فنی لازم برای تولید آن شد.
دی بوراید کروم در قالب یک ماده جاذب هستهای، دستاورد دیگری از سازمان انرژی اتمی است که در رآکتورهای قدرت بهمنظور کنترل رآکتورهای هستهای بهکار گرفته میشود. نمونهای از این ماده پودریشکل از طریق سنتز شیمیایی در مقیاس آزمایشگاهی، سال ۱۳۹۵ تولید شده است. همچنین پودر سرامیکی اکسید زیرکونیوم که به اختصار زیرکونیا نامیده میشود و برای تولید قطعات ویژه در صنایع پزشکی و غیره کاربرد دارد، سال ۱۳۹۵ به روشی نوآورانه توسط دانشمندان جوان، صنعت هستهای با اکسید ایتریم پایدارسازی شد تا در راستای استفاده در نخستین نمونههای حوزه پزشکی به خدمت گرفته شود.
واحدهای ۲ و ۳ نیروگاه بوشهر
عملیات ساخت واحدهای دوم و سوم نیروگاه اتمی بوشهر در سال ۱۳۹۶در زمینی به مساحت ۵۰ هکتار آغاز شد. ظرفیت تولید برق هستهای هرکدام از این نیروگاههای اتمی پس از راهاندازی ۱۰۵۷ مگاوات است. با راهاندازی این دو واحد، سالانه معادل ۱۰ میلیون بشکه نفت یا یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون مترمکعب گاز صرفهجویی و از انتشار هفت میلیون تُن گازهای آلاینده به محیط زیست جلوگیری میشود.
عملیات ساخت واحدهای ۲ و ۳ نیروگاه بوشهر
رمزنگاری کوانتومی
مرداد ۱۳۹۷ مرکز ملی علوم و فنون لیزر ایران از نخستین آزمایشگاه کوانتوم رونمایی کرد و توانست در محیط آزمایشگاهی کوانتوم را در فاصله یک متری با موفقیت آزمایش کند. آزمایش انتقال امن کوانتومی فوتونها طی ۳ فاز آزمایشگاهی در فاصله دو متری، مابین دو ساختمان به مسافت ۳۰۰ متر و میان ساختمان مرکز فناوریهای کوانتومی ایران تا تراز ۳۰۰ متری برج میلاد به مسافت ۱۶۵۰ متر انجام شد.
فرآیند یدید
در مسیر توسعه غلافهای سوخت رآکتورهای قدرت بهویژه رآکتور قدرت نیروگاه اتمی بوشهر، درجه خلوص زیرکونیوم اهمیت دوچندان دارد. یکی از روشهای صنعتی خالصسازی زیرکونیوم در دنیا فرآیندی به نام فرآیند یدید است که درحال حاضر تنها در کشورهای آمریکا، روسیه و هند به خدمت گرفته شده است. کارشناسان صنعت شکوفای هستهای، سال ۱۳۹۷ موفق شدند به این دانش دست پیدا کنند و نخستین نمونه زیرکونیوم با خلوص بسیار بالا را در کشور تولید کنند.
راهاندازی سایت پسمانگور انارک
در دهمین مراسم گرامیداشت روز ملی فناوری هستهای، سایت پسمانگور انارک بهمنظور تکمیل چرخه سوخت هستهای در کشور افتتاح شد. در این سایت که پس از هشت سال جستوجو در سراسر ایران مکانیابی و ساخته شد، پسماندهای پرتوزا براساس سطح پرتوزایی طبقهبندی و نگهداری میشوند. این سایت میتواند کارکرد ۳۰ ساله نیروگاه بوشهر را به مدت ۷۰ سال در خود نگهداری کرده و تا ۳۰۰ سال نیز قابلیت رصد شدن دارد. منطقهای که در آن سایت پسمانگور ایجاد شده، مستعد در آغوش کشیدن مواد رادیواکتیو است.
تأسیسات تست ترموهیدرولیک
گام مهم دیگری که در تکمیل دستیابی به فناوریهای هستهای در سال ۱۳۹۷ برداشته شد، ساخت تأسیسات تست ترموهیدرولیک بود که بخشی جداییناپذیر از فرآیند طراحی و تست سوخت است. این تأسیسات قسمتی از تأسیسات مدرن تست سوخت محسوب میشوند و فقط کشورهای فرانسه، آمریکا، روسیه، کره جنوبی و مانند آن که طراح سوخت هستند از این تأسیسات برخوردارند. تستهای افت فشار و بررسی سازگاری و سلامت مجتمع سوخت مشابه شرایط کاری نیروگاه ازجمله تستهای سختی است که در تأسیسات ترموهیدرولیک (تست لوپ) انجام میشود و پس از این تستها میتوان از عملکرد سوخت هستهای اطمینان حاصل کرد. این امر مهم با تکیه بر دانش بومی توسط شرکت سوخت رآکتورهای هستهای انجام پذیرفت.
بهرهبرداری از ماشینهای سانتریفیوژ نسل جدید در مقیاس نیمهصنعتی
سال ۱۳۹۹ بهروزرسانی خطوط تولید، افزایش بهرهوری و افزایش ظرفیت جداسازی مجتمع شهید احمدیروشن همراه با تدوین دانش فنی راهاندازی و بهرهبرداری از ماشینهای نسل جدید، موضوعی بود که در سازمان موردتوجه واقع شد. این مسأله در راستای خودکفایی و اقتصادیتر شدن فرآیند غنیسازی اورانیوم در کشور صورت گرفت. ضمن آنکه شرکت کالای الکتریک در این سال احداث ساختمان مرکز ملی جداسازی و توسعه کاربرد ایزوتوپهای پایدار را در دستور کار قرار داد.
آغاز ساخت مرکز تترا
سال۱۳۹۸عملیات ساخت مرکزتولیدوتوسعه رادیوداروهای ایران(تترا)براساس استانداردGMPوباهدفتولیدانبوه رادیوداروهای تشخیصی، درمانی و تسکینی بر پایه رآکتور و سیکلوترون برای استفاده در کشور و صادرات به کشورهای منطقه آغاز شد.
این مرکز جامع با فضای ۳۷ هزار مترمکعب جایگزین مراکزی خواهد شد که در دهه ۶۰ ساخته شدهاند. این مرکز دو سیکلوترون و شش خط تولید کیتهای دارویی و پنج خط تولید رادیودارو خواهد داشت.
هدف از ساخت این پروژه ایجاد زیرساخت برای ارتقای تولیدات رادیوداروهای تشخیصی PET و SPECT درمانی بر مبنای آخرین استانداردهای روز اروپا (Eu-GMP)، ایجاد فضا و تجهیزات استاندارد برای تحقیق و توسعه در زمینه رادیوداروها از تحقیقات آزمایشگاهی تا مراحل پیشبالینی، امکان افزایش فضاهای مورد نیاز در آینده بدون نیاز به ایجاد زیرساخت جدید و طراحی و ساخت یک مرکز نمونه در دنیا با توجه به محدودیتهای بودجهای است.
بازدید رئیس وقت سازمان از مراحل پیشرفت پروژه تترا
شروع ساخت مرکز ملی یوندرمانی
پروژه ساخت مرکز پرتودرمانی در زمینی به مساحت ۱۱۷۰۰۰ مترمربع در استان البرز با همکاری کشور اتریش و با هدف درمان بیماران سرطانی در دهه ۹۰ آغاز شد.
یکی از ویژگیهای احداث مرکز ملی یوندرمانی، پرتودرمانی همزمان پروتون-یون کربن و نیز مجهزبودن به شتابدهنده سینکروترون است. شتابدهنده سینکروترون موجود در این مرکز دارای قابلیت ارائه سالانه ۹۰۰۰ جلسه پرتودرمانی به بیش از ۱۲۰۰ بیمار، مجهز به سه اتاق درمانی و یک اتاق تحقیقاتی برای انجام تحقیقات پیشرفته در حوزه علوم پایه پزشکی، فیزیک پزشکی و فیزیک کاربردی برای پژوهشگران با رویکرد امکانپذیری درمان در داخل کشور و کاهش هزینههای درمان با روش پروتونتراپی در ایران انجام شده است. مرکز ملی یوندرمانی در حال ساخت، در جایگاه نخستین مرکز یوندرمانی در خاورمیانه و هفتمین در دنیا قرار میگیرد.
۲۷ اسفند ۱۴۰۳ - ۱۳:۱۱ - کد خبر: ۱۴۹۷۲۳۴ - جام جم آنلاین

مایکل نایت - حمدی مالک پژوهشگران اندیشکده موسسه واشنگتن برای سیاستگذاری خاور نزدیک
ایران درست از زمان انقلاب در سال ۱۹۷۹ تاکنون شبکهای از دوستان و گروههای نیابتی در منطقه خاورمیانه گرد هم آوردهاست. برای سالیان دراز این استراتژی موفق عمل میکرد. «محور مقاومت» ایران به تدریج اما با قاطعیت توانست در عراق، لبنان و سوریه نفوذ چشمگیری کسب کند. این گروهها در این نقاط با اسرائیل و آمریکا مقابله میکردند. سپتامبر ۲۰۱۴ شبهنظامیان حوثی تحت حمایت ایران بزرگترین شهر یمن را تصرف کردند.
چندی بعد از این بود که یک نماینده مجلس ایران با افتخار مدعی شد که ایران چهار پایتخت عربی را کنترل میکند: بغداد، بیروت، دمشق و صنعا. اما تحولات یک سال گذشته باعث شدهاست که نظم منطقهای کاملاً بر هم بخورد. امروز ایران تا حد زیادی کنترل خود را بر دو پایتخت از چهار پایتخت عربی مذکور از دست دادهاست. جنگ اسرائیل علیه لبنان، آسیب زیادی به حزبالله لبنان، گروه شبهنظامی تحت حمایت ایران که بر بیروت سلطه داشت، وارد کرد. در ماه دسامبر ۲۰۲۴ نیروهای اهل سنت تحت حمایت ترکیه کنترل دمشق را از اختیار نظام بشار اسد، متحد ایران که نزدیک به نیم قرن کنترل سوریه را بر عهده داشت، خارج کردند.
حالا جمهوری اسلامی نگران این است که یک دومینوی دیگر هم اتفاق بیافتد. عراق محتملترین جایی است که ممکن است این اتفاق برای ایران تکرار شود. نیروهای امنیتی در یمن و ایران به اندازه کافی به نظر قدرتمند میرسند که بتوانند کنترل جمعیتهایشان را حفظ کنند اما وابستههای ایران در عراق کمکم مضطرب شدهاند. شبهنظامیان عراقی تحت حمایت ایران به صورت پیوسته در طول سال ۲۰۲۴ به نیروهای آمریکایی و اهداف اسرائیلی حمله کردند و در ماه مارس ۲۰۲۴ در یک حمله پهپادی سه نظامی آمریکایی را کشتند اما آنها از ماه دسامبر تاکنون حملهای انجام ندادهاند که نشان میدهد بیش از پیش نگران این شدهاند که ممکن است توجه واشنگتن را به خود جلب کنند.
به نظر میرسد که سیاستمداران عراقی هم بیش از هر زمان دیگری تمایل دارند تا با ایالات متحده آمریکا مماشات کنند. دولت عراق توسط محمدشیاع السودانی و چارچوب هماهنگی رهبری میشود که از متحدان نزدیک ایران هستند اما سودانی اواخر ماه ژانویه سه امتیاز مهم به مقامهای آمریکایی داد: نخست توقف اجرای حکم بازداشت دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا برای فرمان ترور فرماندهان مقاومت در بغداد در دور نخست ریاستجمهوریاش، دوم موافقت با آزادی الیزابت تسورکف، پژوهشگر دانشگاه پریسنتون که توسط کتائب حزبالله، گروه شبهنظامی تحت حمایت ایران بازداشت شدهبود و سوم تصویب متمم بودجهای که مدتها بود توسط کردها، که نزدیکترین متحدان ترامپ هستند، درخواست شدهبود. این امتیازها نشان میدهد که متحدان ایران در عراق احساس آسیبپذیری میکنند.
واشنگتن باید از این وضعیت کمال بهرهبرداری را بکند و به شکل دائمی میزان کنترل ایران را در عراق کاهش دهد. البته این کار نباید از طریق اقدام گسترده نظامی انجام شود، بلکه باید از طریق دیپلماسی سختگیرانه، تهدید تحریم و همکاری اطلاعاتی انجام شود. چنین اقداماتی ایران را از یک منبع حیاتی مالی محروم میکند و به ایالات متحده آمریکا در هر مذاکرهای با ایران یک اهرم قدرتمند میدهد. از همه مهمتر اینکه این اقدامات حکمرانی بهتری را برای مردم عراق به ارمغان میآورد که برای مدت طولانی تحت سلطه ایران با مشکلات متعددی مواجه بودهاند.
گاو شیرده
تهران به شدت خواستار نگه داشتن عراق است. یکی از دلایل این موضوع این است که عراق گاو شیرده ایران محسوب میشود. برای قرنها، کمپانی هند شرقی که یک سازمان نظامی و تجاری بود، منابع ارزشمند هند را غارت میکرد تا منابع مالی امپراتوری بریتانیا و توسعه کمپانی هند شرقی را تامین کند. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و بازوی فرامرزی آن، نیروی قدس، امروز همین کار را با عراق میکنند. عراق امروز پنجمین تولیدکننده بزرگ نفت خام در جهان است، درحالیکه ایران نهمین تولیدکننده نفت خام جهان است.
در عین حال برخلاف ایران و گروههای نیابتیاش، عراق تحت هیچ تحریمی برای صادرات نفت خود نیست. به همین دلیل است که سپاه پاسداران، گروههای شبهنظامی عراقی، حزبالله لبنان و حتی حوثیها در یمن میتوانند با استفاده از منابع اقتصاد عراق ثروتمندتر شوند. برای مثال ایران نفت خام صادراتی خود را به آبهای عراق میبرد تا آنجا به دروغ به عنوان نفت صادراتی عراق به جهان صادر شود و تحریمها را دور بزند. گروههای شبهنظامی عراقی مانند عصائبالحق و کتائب حزبالله که هر دو توسط دولت آمریکا به عنوان سازمانهای تروریستی خارجی طبقهبندی شدهاند، یا مستقیماً از طریق سلطه بر چاههای نفتی عراق یا از طریق ایجاد شرکتهای صوری که از دولت عراق سوخت یارانهای دریافت میکنند، از منابع ملی عراق بهرهمند میشوند.
این اقدامات گهگاه پنهانی است، اما در نمونههایی هم در روز روشن اتفاق میافتد. سال ۲۰۱۴ حشدالشعبی که کنسرسیومی از گروههای شبهنظامی تحت حمایت ایران است به صورت اسمی تحت کنترل دولت عراق درآمد و به صورت رسمی به موازات ارتش عراق فعالیت میکند. امروزه حشدالشعبی بیش از ۳ میلیارد دلار از بودجه عراق را سالانه به خود اختصاصی میدهد که بخش اعظم آن به دستمزد بیش از ۲۵۰ هزار نیروی آن اختصاص پیدا میکند. بخش بزرگی از این نیروها حاضر به پیروی از دستورات نخستوزیر نیستند و به خواست ایران به سمت پایگاه نظامی آمریکایی راکت شلیک میکنند یا در سوریه میجنگند. بخشی از این نیروها فقط در روز پرداخت حقوق سر کار حاضر میشوند و بدون هیچ کاری از دولت حقوق میگیرند.
دولت سودانی همچنین به این گروهها اجازه دادهاست تا امپراتوری اقتصادی خودشان را ایجاد کنند. شرکت مهندس جنرال کمپانی که به یاد ابومهدیالمهندس، فرمانده مقاومت که توسط آمریکا در ژانویه ۲۰۲۰ ترور شد، نامگذاری شدهاست، هلدینگ اقتصادی این گروه است. این هلدینگ با شرکتهای چینی و شرکتهای وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی همکاری میکند تا پیمانکاری پروژههای نفتی و ساخت و ساز بزرگ عراق را بر عهده بگیرند.
امپراتوری تجاری سپاه پاسداران در عراق از موقعیتهای اقتصادی فراوانی در حوزههای مختلف از جمله گردشگری مذهبی، واردات دارو، حمل و نقل، ارتباطات و صنایع نظامی بهرهمند میشود. کمیته عالی بازسازی و توسعه عراق که توسط سودانی اداره میشود مجوزهای مختلف و امتیاز استفاده از زمینها را به صورت ترجیحی به شرکتهایی که به سپاه پاسداران وابسته باشند، واگذار میکند. ایران به لحاظ اقتصادی بیش از هر زمان دیگری به عراق نیاز دارد. دولت ایران زیر فشار شدید اقتصادی قرار دارد.
ارزش پول ملی ایران در حال سقوط آزاد است و قیمت کالاهای اساسی به صورت روزمره افزایش پیدا میکند. از ژانویه ۲۰۲۴ تا ژانویه ۲۰۲۵ ریالِ ایران ارزش خود را ۶۲ درصد از دست دادهاست و تورم به صورت متوسط ۳۲ درصد بود. بهرهکشی از عراق یکی از تنها راههای باقیمانده برای دولت ایران است که بتواند پول کافی برای خدمات دادن به ایرانیان داشتهباشد. در همین راستا ایران تلاش میکند تا هزینه اقدامات منطقهای ایران در سراسر خاورمیانه از سوی ایرانیان پرداخت نشود و به گردن عراقیها بیفتد. در عین حال حفظ کنترل بر عراق برای نظام حاکم بر ایران ارزش نمادین هم دارد.
شکست گروههای نیابتی و متحدان ایران در دو کشور عربی دیگر باعث شدهاست که وضعیت ایران لرزان به نظر برسد و روحیه اپوزیسیون نظام را افزایش دادهاست. از دیدگاه تهران، از دست دادن نفوذ در یک کشور عربی دیگر، کشوری که به لحاظ جغرافیایی بسیار به خودش نزدیکتر است، به شدت ویرانگر خواهد بود و ممکن است باعث پسلرزههایی درون کشور شود. ایرانیها عمدتاً برای تجارت و زیارت به عراق سفر میکنند و آنچه در عراق اتفاق بیفتد، لزوماً از چشم ایرانیان پنهان نمیماند. نظام ایران نگران است که اگر کنترلش را بر همسایه از دست بدهد، آنگاه ممکن است کنترلش را بر شهروندان خودش هم از دست بدهد.
دست ایران در امور داخلی عراق
بیرون انداختن ایران از عراق ساده نخواهد بود. تهران نسبت به واشنگتن بسیار نفوذ بیشتری در دولت عراق دارد. البته ایران کلیه ریزهکاریهای حکمرانی را در عراق رأساً ریزمدیریت نمیکند. اما جایی که لازم باشد، تهران بر بغداد کنترل دارد؛ مثلاً وقتی که قرار است نخستوزیر جدید عراق انتخاب شود، یا وقتی که نیروهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی میخواهند از خاک عراق عبور کنند یا وقتی ایران میخواهد به مستشاران آمریکایی در عراق با پهپاد حمله شود، در چنین شرایطی ایران میتواند به راحتی در امور داخلی همسایهاش دخالت کند.
برای مثال ایران همواره در انتخاب فرد پیروز در انتخابات عراق متخصص بودهاست. سال ۲۰۱۸ این ایران بود که رسیدن عادل عبدالمهدی به قدرت را برنامهریزی کرد. قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران از عادل عبدالمهدی آزمون وفاداری گرفت و وقتی که او سربلند بیرون آمد، از جناحهای هوادار ایران خواست تا از او حمایت کنند. ایران سال ۲۰۲۱ در انتخابات پیشین عراق هم، بهرغم اینکه گروههای منتسب به ایران با فاصله زیادی شکست خوردند، اوضاع را با موفقیت کنترل کرد.
زمانی که یک سیاستمدار مستقل قصد داشت دولت تشکیل دهد، سپاه پاسداران از گروههای شبهنظامی تحت حمایت ایران خواست تا قوانین تشکیل دولت را به نفع خودشان تغییر دهند، به نتایج انتخابات اعتراض کنند و حتی به رقبای سیاسیشان به صورت فیزیکی حمله کنند. در نتیجه سودانی و چارچوب هماهنگی که از سوی ایران پشتیبانی میشد، بهرغم اینکه اقلیت کرسیها را در اختیار داشتند، توانستند قدرت را در اختیار بگیرند.
واشنگتن میتواند تکرار این الگو را متوقف کند اما اگر بخواهد این کار را بکند، باید با جدیت با ایران مواجه شود. در طول یک دهه گذشته، دولت آمریکا عادتی را شکل دادهاست که از هر نخستوزیر عراق، حتی اگر دستنشانده ایران باشند، از جمله از عادل عبدالمهدی و محمدشیاع سودانی، حمایت کند. نگرانی سیاستگذاران آمریکایی این بود که عراق به جنگ داخلی کشیدهشود و داعش بر عراق مسلط شود.
در نتیجه ارتباط با دولت عراق به هر قیمتی، حیاتی بود اما واشنگتن باید این رویکرد را کاملاً کنار بگذارد. شبهنظامیان داعش دیگر مثل گذشته پشت دروازههای بغداد نیستند، نفوذ ایران در سراسر منطقه تضعیف شدهاست و عراق کاملاً به دامان جهان عرب بازگشتهاست. واشنگتن در آستانه برگزاری انتخابات اکتبر ۲۰۲۵ عراق (پاییز سال آینده) باید نشان دهد که هیچ علاقهای به باقی ماندن سودانی در مقام نخستوزیری ندارد.
ایالات متحده آمریکا در سال جاری نباید سودانی را به کاخ سفید دعوت کند تا یک پیام واضح ارسال شود که او از حمایت واشنگتن برخوردار نیست. سفارت آمریکا در بغداد باید از نزدیک تمامی مراحل برگزاری انتخابات را رصد کند و افرادی را که در برابر دموکراسی مانعتراشی میکنند محکوم و تحریم کند. انتخابات ۲۰۲۵ عراق باید آزاد و منصفانه باشد و فقط عراقیها در آن اثرگذار باشند.
تمام کردن کار
آمریکاییها باید گامهای مضاعفی بردارند تا اطمینان حاصل کنند که رهبران عراقی زیر بار خواستههای ایرانیان نمیروند. به همین منظور آمریکا باید خطوط قرمز واضحی ترسیم کند که رهبران عراقی آن را درک کنند. واشنگتن باید ملاقاتهای عمومی و علنی با عراقیهایی ترتیب دهد که در خدمت منافع ملی عراق هستند. از سوی دیگر آمریکا باید علیه مجموعهای از نخبگان عراقی که در همسویی با ایران به منافع عراق آسیب میرسانند، سختگیرانهتر عمل کند. دولت آمریکا باید داراییهای آنها را تحت تحریم قرار دهد، از لحاظ دیپلماتیک به سردی با آنها برخورد کند و تهدید کند که علیه شبهنظامیان تحت حمایت ایران و تامینکنندگان مالی آنها برخورد نظامی میکند. دولت ترامپ در همین مدت کوتاه چند گام در جهت مثبت برداشتهاست.
روز ۴ فوریه وزارت خزانهداری آمریکا بخشنامهای را صادر کرد که بر اساس آن مقرر شد هر کس تحریمهای ایران را نقض کند «فوراً تحریم شود یا تحت مجازاتهای متناسب دیگر قرار بگیرد.» این مقررات شامل ماموران ایران در عراق هم میشود. روز ۷ مارس دولت آمریکا اعلام کرد که معافیت تحریمی عراق برای خرید برق ایران را تمدید نمیکند. البته این گامها ممکن است نتواند جلوی همکاری و هماهنگی همه رهبران عراقی با ایران را بگیرد. معدودی از نخبگان عراقی هستند که بهطور جدی از ایالات متحده آمریکا متنفر هستند. اما بخش اعظم جمعیت عراق تعهد جدی به تهران یا واشنگتن ندارند.
در عوض آنها نسبت به مشوقها واکنش بهتری نشان میدهند و ایران تاکنون بهتر توانستهاست چنین مشوقهایی را ارائه دهد. تحریمها و دیپلماسی سختگیرانه میتواند بیش از اینکه صرفاً به بهبود جایگاه واشنگتن در بغداد کمک کند، نتایجی برای آمریکا داشتهباشد. این موضوع میتواند به آمریکا کمک کند که در مذاکرات هستهای با ایران دست بالا پیدا کند.
جمهوری اسلامی نگران از دست دادن جایگاهش در عراق است و دولت ترامپ میتواند از این نگرانی به عنوان اهرم مذاکراتی استفاده کند. دونالد ترامپ در دور نخست ریاستجمهوریاش از توافق هستهای که توسط سلفش مذاکره شدهبود خارج شد و کارزار فشار حداکثری را علیه ایران به راه انداخت تا به توافق بهتری برسد. این بار ترامپ میتواند از طریق از بین بردن شبکه ایران در عراق، برای توافق بهتر تلاش کند. از این طریق ایران انگیزه بیشتری برای آمدن پای میز مذاکره دارد تا اینکه بخواهد مذاکرات را کش دهد و معلق کند.
این رویکرد را میتوان تحولی در سیاست آمریکا تلقی کرد. در طول یک دهه گذشته، رؤسایجمهوری متوالی آمریکا در طول مذاکرات هستهای اقدامهای منطقهای ایران را نادیده انگاشتند، چراکه جمع کردن شبکه نیابتی عظیم ایران اقدامی بسیار پیچیده و عظیم تلقی میشد اما با سقوط اسد و تضعیف حزبالله لبنان، مقامهای آمریکایی حالا میتوانند هر دو کار را با هم انجام دهند. آمریکا از طریق بیرون انداختن ایران از عراق، بخت بیشتری ایجاد میکند تا حضور جهانی ایران کاهش پیدا کند و شانس رسیدن به یک توافق برای توقف برنامه هستهای ایران هم بیشتر شود. دولت ترامپ نباید از این موقعیت به سادگی بگذرد.