اکتشافات ژئوفیزیک هوایی اصفهان محدود است / محدودیت ذخایر آهن در کشور

مدیرکل سازمان زمین‌شناسی استان اصفهان با بیان اینکه با رویه فعلی اکتشاف تا ۱۲ سال آینده دیگر ذخایر آهن در کشور نداریم، گفت: بهترین روش اکتشاف برای تشخیص ذخایر آهن، روش ژئوفیزیک هوایی است، اما اصفهان جزو معدود استان‌هایی است که اکتشافات ژئوفیزیک هوایی را به‌صورت بسیار محدود انجام داده است.

رضا اسلامی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره شناسایی پهنه‌های معدنی برای تأمین مواد اولیه شرکت‌های فولادی همچون ذوب‌آهن و فولاد مبارکه، اظهار کرد: ایران به لحاظ ذخایر آهن شناسایی شده در جهان، رتبه یازده هم را دارد و ازنظر تولید فولاد با بیش از ۲۹ میلیون تن فولاد جز ده کشور تولیدکننده فولاد جهان است. 

وی با بیان اینکه شرکت فولاد مبارکه بزرگ‌ترین کارخانه فولادسازی کشور سالانه به ۷.۵ میلیون تن سنگ‌آهن نیاز دارد، گفت: زمانی این مقدار سنگ‌آهن را از معادن سنگ‌آهن چغارت، گل گوهر، چادرملو و سنگان تأمین می‌کرد، اما از زمانی که این معادن‌‍ خود کارخانه فولادسازی احداث کردند، تولیدکننده عمده فولاد کشور چون مبارکه، ذوب‌آهن و فولاد خوزستان با چالش جدی تهیه مواد اولیه مواجه شدند.

مدیرکل سازمان زمین‌شناسی استان اصفهان با تأکید بر اینکه هر چند بنا نبود فولادسازان در امر معدن و معدن کاری وارد شوند، اما با توجه به چالش پیش‌آمده ناگزیر وارد عرصه این میدان شدند، افزود: براین اساس طی سال ۹۹، فولاد مبارکه تفاهم‌نامه‌ای با سازمان زمین‌شناسی کشور امضا کرد که بر اساس آن سازمان زمین‌شناسی کشور مکلف شد در پهنه‌ای به وسعت ۱۱۶ هزار کیلومتر که شرایط مناسب برای ذخایر آهن را داشت از استان قم، اصفهان و یزد را برای این شرکت مورد اکتشاف قرار دهد تا مشخص شود در کدام منطقه پتانسیل خوب آهن وجود دارد.

وی افزود: طی ۱۸۰ اکیپ روز کار کارشناسی و بیش از ۸۰۰ ساعت مطالعات دفتری، بیش از صد محدوده امیدبخش معرفی شد که با برداشت بیش از ۸۰۰ نمونه آزمایشگاهی و پردازش داده‌های صحرایی، ۴۰ محدوده اکتشافی که شواهد کانی زایی در آن مشاهده شدند، معرفی شد.

اسلامی اظهار کرد: در حال حاضر تقریباً هیچ محدوده آزادی برای ثبت وجود ندارد و تمام محدوده‌هایی که به فولاد مبارکه معرفی شد، محدوده‌های مزایده‌ای و در اختیار دولت است، بنابراین اگر این شرکت قصد برداشت داشته باشد، باید در مزایده‌هایی که از سوی صمت استان‌ها برگزار می‌شود شرکت  کند تا در صورت برنده شدن، محدوده مورد اکتشاف در اختیار آنها قرار گیرد.

وی با تأکید بر اینکه بهترین روش اکتشاف برای تشخیص ذخایر آهن روش ژئوفیزیک هوایی است، گفت: اصفهان جزو معدود استان‌هایی است که اکتشافات ژئوفیزیک هوایی را به‌صورت بسیار محدود انجام داده است.

 مدیرکل سازمان زمین‌شناسی استان اصفهان تأکید کرد: حدود ۶ سال پیش توسط سازمان زمین‌شناسی، نزدیک ۴ هزار کیلومتر اکتشاف خطی با تقبل و سرمایه‌گذاری شرکت فولاد مبارکه در منطقه انارک انجام شد.

وی گفت: اگرچه استان‌های قم، یزد، سیستان و بلوچستان، کردستان، خراسان در امر اکتشافات ژئوفیزیک هوایی پرچم‌داران این موضوع بوده‌اند، اما متأسفانه اصفهان در امر اکتشافات ژئوفیزیک هوایی کارنامه بسیار ضعیفی دارد. البته باید عمده ذخایر آهنی استان از نوع اسکارنی باشد و ما نباید انتظار ذخایر آهن پورفیری چون چادرملو و سنگان را در اصفهان داشته باشیم.

اسلامی افزود: در حال حاضر سازمان زمین‌شناسی کشور محدوده‌ای به وسعت ۹۷۰۰ کیلومتر مربع را برای انجام ۴۰ هزار کیلومتر خطی پرواز ژئوفیزیک هوایی در منطقه کاشان برای فولاد مبارکه تعریف کرده ‌است که به عقیده ما در این  ۹۷۰۰ کیلومتر مربع کانون مستعد آهن‌دار وجود دارد.

وی با بیان اینکه اگرچه پهنه موردنظر را معرفی کرده‌ایم و فولاد مبارکه نیز درخواست واگذاری پهنه‌ها را داده است، توضیح داد: هزینه‌های اکتشافات ژئوفیزیک هوایی بسیار بالا است و هر کیلومتر خطی، هزینه‌ای معادل ۱۰۰ یا ۱۵۰ یورو دارد که هزینه بررسی ۹۷۰۰ کیلومتر پهنه مستعد نزدیک ۱۵۰ میلیارد تومان است.

مدیرکل سازمان زمین‌شناسی استان اصفهان گفت: فولاد مبارکه قبول کرده که تمام این هزینه‌ها را تقبل کند که پهنه موردنظر برای انجام عملیات اکتشافی به نام فولاد مبارکه اصفهان بلوکه شود و تا این زمان هنوز وزارتخانه با این موضوع موافقت نکرده است.

وی تأکید کرد: با رویه فعلی اکتشاف تا ۱۲ سال آینده دیگر ذخایر آهن در کشور نداریم و در آن زمان باید تمام نیاز سنگ‌آهن خود را وارد کنیم.

اسلامی با بیان اینکه امروز بسیاری از شرکت‌های فولادی همچون فولاد مبارکه و ذوب‌آهن به دنبال سرمایه‌گذاری در پهنه‌های معدنی در کرمان، خراسان و ... هستند، گفت: در حال حاضر هیچ محدوده آزادی نداریم و محدوده‌ها آزاد یا مزایده‌ای و یا در اختیار بهره‌بردار است.

وی با اعتقاد بر اینکه نباید فولاد مبارکه و یا ذوب‌آهن به‌عنوان دو شرکت بزرگ فولادی وارد کارهای معدنی شوند، گفت: همان‌گونه که اشتباه است که معدن دار اقدام به تولید فولاد کند؛ همانند چادرملو که باید تامین کننده مواد اولیه باشد و یا سنگان که خود تولیدکننده مواد معدنی است و نباید هر دو به دنبال تولید فولاد باشند.

مدیرکل سازمان زمین‌شناسی استان اصفهان گفت: متأسفانه امروز کسی که معدن‌دار بوده اقدام به تولید کارخانه فولاد کرده و به همین دلیل کارخانه‌های قدیمی فولاد همچون فولاد مبارکه، ذوب‌آهن، فولاد خوزستان و ... با مشکل مواد اولیه مواجه هستند.

وی با اشاره به عقد قرارداد ذوب‌آهن اصفهان در سال ۹۹ برای اکتشافات آهن در منطقه سمنان، گفت: وسعت پهنه ۲۳ هزار و ۵۰۰ کیلومترمربع بود و سازمان زمین‌شناسی نمونه‌هایی را که برای آهن مناسب بود را به ذوب‌آهن معرفی کرد، اما باز همان مشکل فولاد مبارکه وجود دارد و محدوده‌هایی معرفی‌شده عموماً در ید دولت بوده است و این شرکت بزرگ فولادی هم باید منتظر برگزاری مزایده‌های وزارتخانه در این محدوده‌ها باشد.

اسلامی گفت: امروز ذوب‌آهن به‌غیر از سازمان زمین‌شناسی با دیگر بخش‌ها برای تأمین پهنه‌های معدنی تفاهم‌نامه امضا کرده است.

وی تأکید کرد: یکی از دغدغه‌های شرکت‌های فولادی، تأمین مواد اولیه آن است و تمام این شرکت‌ها حاضر هستند در مناطق محروم همچون سیستان بلوچستان، کردستان و ... سرمایه‌گذاری کنند تا محدوده‌های معدنی در آن شناسایی و بعد از کشف ذخایر، موجب تأمین مواد اولیه آنها شود.

مدیرکل سازمان زمین‌شناسی استان اصفهان تصریح کرد: با رویه فعلی و ذخایر روبه اتمام آهن، اگر دولت در امر اکتشافات در عمق سرمایه‌گذاری نکند، در آینده‌های نه‌چندان دور با چالش جدی تأمین مواد اولیه برای کارخانه‌های تولیدکننده فولاد مواجه خواهد شد.
(۱ خرداد ۱۴۰۱ / ۱۱:۳۴ -  خبر: 1401030100330)