« هوای پاک » ، رویای دست نیافتنی این روزهای اصفهان

اصفهان همچنان با معضل آلودگی هوا دست به گریبان است به‌طوری‌که به گفته کارشناسان، عواملی مانند فعال شدن کانون‌های گردوغبار، کم آبی و آلاینده‌های ناشی از فعالیت صنایع و خودروها، سبب شده است که روز به روز نفس این شهر تنگ‌تر شود.

به گزارش ایرنا، اصفهان کمترین تعداد روزهای هوای پاک و همچنین میزان بارش سالانه را در مقایسه با سایر کلانشهرها دارد و شرایط جغرافیایی و اقلیمی آن بسیار بدتر است، همه این شرایط دست به دست هم داده تا این خطه در بین کلانشهرهای کشور در جایگاه نخست آلودگی هوا قرار گیرد.

علاوه بر این موارد، ۱۱ شهرک و چهار ناحیه صنعتی از ۷۰ مجموعه در استان در شعاع ۵۰ کیلومتری کلانشهر اصفهان مستقر است که حدود ۸۰ درصد صنایع شهرک های صنعتی را در خود دارد و از طرفی با تردد زیاد خودروهای سنگین در محدوده این شهر بمنظور حمل و نقل به واحدهای صنعتی مواجهیم.

اگر به یک دهه گذشته نگاه کنیم این نکته محرز است که آلودگی هوای اصفهان بیشتر در نیمه دوم سال و همزمان با افزایش سرما و بدلیل پدیده وارونگی دما (اینورژن) اتفاق می افتاد اما در چند سال اخیر در نیمه نخست سال نیز این کلان‌شهر با افزایش شاخص های آلایندگی هوا مواجه شده است که کارشناسان، ایجاد و فعال شدن کانون های گرد و غبار داخلی و خارجی را دلیل اصلی آن می دانند.

آلودگی هوای اصفهان مخاطرات بسیاری برای مردم این شهر و اطراف آن به‌همراه داشته است بطوری‌که به گفته مدیران بخش بهداشت و درمان استان، تحقیقات نشان می‌دهد که میزان مرگ و میر منتسب به آلودگی هوا در اصفهان در سال‌های ۹۷ تا ۹۹ حدود ۲ برابر شده است.

همچنین یک تحقیق در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان درباره تاثیر آلاینده‌ها بر روی دانش آموزان نشان می‌دهد که غلظت برخی از آلاینده‌ها مانند "بنزن" در میان آنها از کشورهایی مانند چین کمتر اما از بسیاری از کشورهای توسعه یافته، بالاتر است.

از طرف دیگر به گفته مدیران میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری استان، آلودگی هوا و خشکسالی به صنعت گردشگری این خطه بویژه در شرق اصفهان آسیب فراوانی وارد کرده است.

آلودگی هوای اصفهان در مدار افزایشی

آمار و اطلاعات موجود نیز نشان می دهد که آلودگی هوای اصفهان در نیمه نخست امسال در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته افزایش یافته و تعداد روزهای ناسالم ۴۱ درصد بیشتر شده است و همچنین در هیچ روزی، شهروندان اصفهانی از هوای پاک برخوردار نبودند.

به گفته رییس اداره امور آزمایشگاه‌های اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان، در نیمه نخست امسال با توجه به فعال شدن کانون‌های گرد و غبار داخلی و خارجی، شرایط خوبی در زمینه کیفیت هوا نسبت به مدت مشابه سال گذشته نداشتیم بطوریکه ۱۰۴ روز هوا سالم و قابل قبول بود در حالی که در مدت مشابه سال گذشته، این شاخص ۱۲۸ روز بود.

تعداد روزهای ناسالم در اصفهان (برای گروه‌های حساس و عموم مردم) در نیمه نخست امسال ۸۲ روز و در مدت مشابه سال گذشته ۵۸ روز بود.

رییس اداره امور آزمایشگاه‌های اداره کل حفاظت محیط زیست اصفهان با بیان اینکه هوای اصفهان در تابستان امسال متاثر از کانون های گرد و غبار داخلی ( داخل استان و استان های همجوار) و خارجی بود، تصریح کرد: در نیمه دوم امسال نیز بسته به میزان برودت و پایداری هوا، پدیده وارونگی دما پیش بینی می شود.

صادقیان در پاسخ به اینکه وضعیت آلودگی هوای اصفهان در مقایسه با سایر کلانشهرها در نیمه نخست امسال چگونه بود، گفت: در زمان حاضر آمار سایر کلانشهرها را نداریم و پس از دریافت آنها از تهران درباره این موضوع می توان اظهارنظر کرد.

همچنین یکی از مباحث مطرح شده درباره افزایش آلودگی هوای اصفهان این بود که چرا هوای اصفهان شب ها، آلوده تر است که ایرج حشمتی مدیرکل سابق حفاظت محیط زیست اصفهان در این زمینه پاسخ داد: "شب ها اتفاق های بسیاری می افتد که در ید کنترل ما نیست زیرا سامانه پایش متمرکز نداریم که کدام کارخانه، فیلترش را در شب ها، باز می کند".

افزایش کانون‌های گرد و غبار تهدید جدی برای اصفهان

ایجاد و فعال شدن کانون های گرد و غبار بویژه در سال های اخیر یکی از عوامل اصلی تشدید غلظت آلاینده ها در کلانشهر اصفهان بویژه در نیمه نخست سال عنوان شده است بطوری‌که به گفته مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان، این کانون ها بیشتر در دشت سگزی، کویر جندق، انارک و خور، اردستان و نایین فعالند اما کلانشهر اصفهان نیز از آنها متاثر می شود.

منصور شیشه‌فروش در گفت وگو با خبرنگار ایرنا با بیان اینکه تعداد کانون های فرسایش بادی و گرد و غبار در استان اصفهان افزایش یافته است، افزود: پیش از این  ۱۹ کانون در استان داشتیم اما اکنون به ۴۰ نقطه و کانون بویژه در نوار مرکزی اصفهان و حاشیه زاینده رود رسیده است که با کمترین وزش باد، فعال می شوند.

وی با بیان اینکه مردم اصفهان از ابتدای سال تا کنون بیش از ۸۰ روز هوای ناسالم را به‌دلیل گرد و خاک تحمل کردند، تصریح کرد: حدود ۵۰ درصد از کانون های فرسایش بادی پیش از این از اراضی کشاورزی بودند و در سال های گذشته به‌دلیل کم آبی و خشک شدن زاینده رود روی آنها کشت نشده و در زمان حاضر به کانون گرد و غبار تبدیل شده است.

شیشه فروش با اشاره به اینکه ۳۲ درصد مساحت استان، بیابانی و ۹۸ درصد از وسعت آن درگیر خشکسالی بلندمدت است، گفت: فعال شدن کانون‌های گردوغبار از اثرات خشکسالی است.

بحران آب از دلایل اصلی آلودگی هوا در اصفهان

یک عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اصفهان نیز با تاکید بر اینکه بحران آب یکی از دلایل اصلی آلودگی هوا و فعالیت کانون های گرد و غبار در اصفهان است، گفت: این وضعیت آب عامل انسانی دارد و تا زمانیکه مشکل آن حل نشود نمی توانیم به طور موثر با گسترش کانون های فرسایش بادی مقابله کنیم.

محمد کوشافر با بیان اینکه آب، خاک و هوا ارتباط خیلی نزدیکی باهم دارند، افزود: از کانون های فرسایش بادی اصفهان می توان به ظرفیت تالاب گاوخونی و زاینده رود خشک اشاره کرد که با وزش باد، جریان گرد و خاک از آنها بلند می شود.

وی با اشاره به اینکه اگر پوشش گیاهی زمین های حاشیه تالاب گاوخونی نیز بدلیل خشکی فعلی از بین برود به کانون گردو غبار تبدیل می شود، خاطرنشان کرد: زمین های کشاورزی رها شده و کاهش پوشش گیاهی در سطح منطقه بدلیل بحران آب نیز به ایجاد کانون های جدید منجر می شود.

این فعال محیط زیست تصریح کرد: جریان دائمی زاینده رود یکی از راهکارهای اصلی کنترل بحران آب و هوای اصفهان است.

وی به آلودگی ناشی از صنعت و خودرو نیز اشاره و اضافه کرد: توسعه استان با مدل فعلی باید متوقف شود زیرا هرچه رشد صنعت داشته باشیم علاوه بر آلایندگی های خود باعث  افزایش پدیده هایی مانند جمعیت مهاجر و خودروهای شخصی و مرتبط با صنعت شده و مشکلات چند برابر می شود.

کوشافر با تاکید بر اینکه در روند توسعه استان اصفهان باید بازنگری شود، گفت: با بررسی روند توسعه قبلی و صدور مجوزها نیز باید دید که چه عواملی باعث ایجاد این وضعیت شده است.

عدم نمایش کامل شاخص کیفی هوای اصفهان در مهر امسال

با وجودیکه یکی از ملاک های ارزیابی دقیق کیفیت هوای اصفهان مراجعه به اطلاعات ایستگاه های پایش دائم بر حسب شاخص کیفی هواست اما در مهر امسال، اطلاعات کاملی در این زمینه در پایگاه اینترنتی اداره کل حفاظت محیط زیست اصفهان منتشر نشده است.

از ۱۳ شهریور امسال در جدول مربوط به کیفیت هوای اصفهان از بین ۱۴ ایستگاه پایش دائم، اطلاعات ۶ ایستگاه به نمایش در آمد که این تعداد نیز از اول مهر جاری مجددا کمتر شد و به چهار ایستگاه رسید و در برخی روزهای مهر ماه فقط اطلاعات ۲ یا سه ایستگاه پایش دائم کیفیت هوا به نمایش درآمده است.

رییس اداره امور آزمایشگاه‌های اداره کل حفاظت محیط زیست اصفهان، در باره دلیل نمایش ندادن اعداد شاخص کیفی هوای تعدادی از ایستگاه های اصفهان گفت: ۱۳ ایستگاه پایش دائم هوا در شهر اصفهان شامل چهار ایستگاه اداره حفاظت محیط زیست و ۹ ایستگاه شهرداری اصفهان فعالیت دارد اما در روزهای اخیر به‌دلیل مشکلات شبکه اینترنت، امکان انتقال اطلاعات از ایستگاه های شهرداری بدلیل نوع بستر ارتباطی آنها فراهم نبود.

صادقیان با اشاره به تفاوت شبکه انتقال اطلاعات ایستگاه‌های شهرداری با محیط زیست افزود: در زمان حاضر فقط اطلاعات ایستگاه‌های اداره حفاظت محیط زیست در جدول شاخص کیفی هوا نشان داده می‌شود البته به مدت ۲ روز در مهر تعدادی از ایستگاه های شهرداری متصل اما پس از آن مجددا قطع شد.  

وی در پاسخ به اینکه آیا اطلاعات سه یا چهار ایستگاه می تواند ملاک درستی از وضعیت کیفیت هوای اصفهان باشد، تصریح کرد: برخی از ایستگاه ها مانند رودکی و پروین در بافت مسکونی و برخی مانند خرازی و احمدآباد در محدوده ترافیکی مستقر هستند و اطلاعات هر دسته از آنها در شرایط عادی، بهم نزدیک است بنابراین در این روزها که با شرایط عادی روبه رو هستیم و هنوز پایداری هوا را نداریم می توان گفت که می شود با اطلاعات این ایستگاه های معدود، برآورد کلی شهر را داشت اما در هر صورت هرچه تعداد ایستگاه ها بیشتر باشد، اطلاعات نیز دقیقتر است.

بر اساس آخرین اطلاعات جدول مربوط به کیفیت هوای اصفهان، هوای این کلانشهر در سه روز اخیر که فقط اطلاعات سه ایستگاه را نمایش می دهد در وضعیت ناسالم برای گروه های حساس قرار دارد.

(۲۵ مهر ۱۴۰۱،‏ ۱۴:۱۴ - کد خبر: 84914382)