در سال هایی که خبر از امکانات سفر نبود معمولا زمانی که مسیر سفر و ماجراجویی افراد به مناطق بیابانی و کویری می افتاد، گاو نر می خواست و مرد کهن! با این حال گاهی دیگر چاره ای باقی نمی مانده و سفر و دل به کویر و بیابان زدن آخرین چاره بوده است. تصور کنید حال ماجراجویانی که برای سیراب کردن عطش روحشان به بیابان ها سر می زده اند! کویر ریگ جن هم یکی از آن نقاط کویری بوده است که حتی الان هم مقصد ماجراجویان و طبیعت گردان حرفه ای است و نباید برای رفتن به آن بی گدار به آب زد. اگر دوست دارید که به این کویر برای ماجراجویی بروید، در ادامه با ما در الی گشت همراه باشید. 

ریگ جن، نام کویری در ایران است که اسرار آمیز و شاید هم برای کسانی که نمی شناسندش، کمی ترسناک باشد. این کور در واقع سومین ریگ زار بزرگ در ایران محسوب می شود که در جنوب سمنان، جنوب شرق گرمسار و شمال انارک، شرق منطقه ی حفاظت شده کویر و غرب جندق قرار گرفته است. این کویر اسرار آمیز با وسعتی در حدود ۴۵۲۶ کیلومتر مربع در جنوب غربی دشت کویر قرار گرفته است و از شمال غرب به جنوب شرقی کشیده شده است. باورتان می شود که هنوز توافقی بر سر وسعت این کویر وجود ندارد؟!
برخی می گویند که ریگ جن آنقدر وسیع است که می توان مساحت آن را برابر با بیش از ۳۰ شهر بزرگ مثل تهران و یا اصفهان در نظر گرفت اما این تخمین آن قدرها هم نزدیک به واقعیت به نظر نمی رسد.
در این کویر چیزی به جز نمک، ماسه، باتلاق و شن زار تا چشم کار می کند، به نظر نمی آید و خبری از حتی یک قطره آب شیرین و خوردنی نیست. در واقع یک دشت فرسایش یافته زیربنای ریگ جن را تشکیل می دهد و تپه های ماسه ای برخان و تپه های ماسه ای هرمی در سراسر آن پراکنده شده اند.

در همه جای این کویر رسوبات نمکی فراوانی دیده می شود که از دامنه های فرسایش یافته البرز به این کویر آمده اند. در کویر ریگ جن، آب حاصل از بارش های نادر فصلی را از ارتفاعات کوه گوگردی به سوی قلب ریگ جن هدایت می شوند را می توان در فصل های بارندگی مشاهده کرد و این شاید تنها زماین باشد که یک ماجراجو و یک طبیعت گرد می تواند اثر و ثاری از زندگی دید.

تپه‌های شنی این کویر، هلالی شکل هستند و دو گوشه ی تیز دارند که در مناطقی که دارای جهت باد ثابت هستند، تشکیل می‌ شوند. این نوع تپه‌ ها به صورت متقارن یا نامتقارن و متحرک شکل می گیرند و هرچه کوچک تر باشند، جا به جایی بیشتری دارند. در مقدمه گفتیم ولی مجددا بر روی این مسئله تاکید می کنیم که کویر ریگ جن تنها می تواند مقصد طبیعت گردان حرفه ای و کویر شناسان متخصص باشد و نباید در سفر به آن بی گدار به آب زد و بدون همراه و یا یک تیم حرفه ای به این کویر رفت.
یکی از نکاتی که درباره ی محیط زیست کویرها باید گفت و به آن اشاره کرد این است که هر کویری و به صورت خاص، کویر ریگ جن که در این مطلب منظور ما می باشد هر چه قدر هم که زیبا و آرام به نظر برسد، می تواند در کمترین زمان ممکن بی رحم شود و با زندگی شما بازی نماید. پس در آخر باز هم تاکید می نماییم که با کسی که این کویر بروید که حرفه ای و بلد باشد. این کویر برای مردمانی که در نزدیکیش و مناطق اطرافش زندگی می کنند، محل داستان های مختلف است.

داستان ها و افسانه های محلی می گویند که کویر ریگ جن محل مرگ و دفن اکثر موجودات زنده است! این کویر، باتلاق‌های سهمگین این کویر می تواند مرگ را برای هر موجود زنده ‌ای به ارمغان آورد و به همین خاطر است که تاکید می کنیم که تنها و بی تجربه به این سفر نروید. فرو رفتن در گل و لجن باتلاق های ریگ جن می تواند در صورتی که آشنا نباشید، ماجراجویی سهمگین برای شما رقم بزند.
یکی از جالب ترین رازهای منطقه ی سهمگین و شگفت انگیز ریگ جن این است که در ۳۰ کیلومتری جنوب مرکز ریگ جن و نقطه ی تلاقی دیواره ی پنجم و دوم ریگ جن، اثر و آثاری از ذوب فلزات معدنی وجود دارد که به آن سرباره می گویند.
در واقع سرباره محصولی مصنوعی و جانبی است، که از ناخالصی‌های موجود در سنگ فلزات به هنگام جداسازی فلز در کوره‌های ذوب به دست می آید و کاربردهای گوناگونی دارد. با پژوهش های انجام شده بر روی این سنگ ها مشخص شد که این سرباره ها پس از ذوب مسی که استخراج شده از ارتفاعات کوه ملاهادی و سایر معادن مس در این منطقه شده اند. روش ذوب فلزات در ایران سابقه ای بسیار طولانی و البته کهن دارد و سال هاست که دیگر مورد استفاده قرار نمی گیرد.
در این روش از درختچه های سیاه برای روشن کردن آتش و ذوب فلزات استفاده می شده است و علت استفاده از این گیاه این بوده است که این گیاه به دلیل قابلیت شکستگی و آتش پرحرارت و با دوام آن به خوبی در کوره های ذوب فلزات عمل می کرده است.
پوشش گیاهی درخت تاغ در مکانی که سنگ ها دیده می شوند نسبت به سایر نقاط اطراف ضعیف تر به نظر می رسد و این امر حکایت از این دارد که تاغ ها در این منطقه مورد استفاده قرار گرفته اند. باورتان می شود که کویر ریگ جن برای سال ها منطقه ای ناشناخته به شمار می آمد و هیچ کس حتی از وجود آن اطلاعی نداشت؟

ماجراجویان بسیاری برای دیدن و تجربه کردن حضور دراین منطقه ی کویری یعنی ریگ جن برنامه ی سفر به این کویر را دارند. اگر شما هم از این دسته هستید، این موارد را در سفرتان به ریگ جن به خاطر بسپارید:

• با ستارگان و موقعیت آنها در فصول مختلف سال آشنا باشید تا تشخیص جهت و مسیر حرکت در شب ممکن شود.
• آشنایی با جانوران و خزندگان و حشرات کویر هم ویژگی مهم دیگر است.
• برخی از گیاهان در مناطق خاصی می رویند و از طریق نوع گیاه میتوان نوع آب در آن منطقه را تشخیص داد.
• در کویر مراقب وسایل الکترونیکی خود باشید زیرا با داخل شدن ذرات ماسه از کار می افتند.
• به همراه داشتن بیل و تخته های چوب برای بیرون کشیدن ماشین از باتلاق ، مفید است.

(۲ تیر ۱۳۹۷ - ۱۶:۴)

انارک نیوز - جمعه یکم تیرماه 1397: روز تبلیغ و اطلاع رسانی دینی (سالروز صدور فرمان حضرت امام خمینی (ره) مبنی بر تاسیس سازمان تبلیغات اسلامی در 1360) - روز اصناف - جشن آب پاشونک (جشن آغاز تابستان) 
2 تیر ماه: روز جهانی بیوه ها (23 ژوئن)
5 تیر ماه: روز جهانی مبارزه با مواد مخدر (26 ژوئن) - روز جهانی حمایت از قربانیان شکنجه (26 ژوئن)
6 تیر ماه: جشن نیلوفر
7 تیر ماه: شهادت مظلومانه آیت ا... دکتر بهشتی و 72 تن از یاران امام خمینی (ره) با انفجار بمب در دفتر مرکزی حزب جمهوری اسلامی به دست مجاهدین خلق (1360) و روز قوه قضائیه
8 تیر ماه: روز مبارزه با سلاح های شیمیایی و میکروبی
10 تیر ماه: روز صنعت و معدن - روز فرهنگ پهلوانی و ورزش زورخانه ای - روز بزرگداشت صائب تبریزی
11 تیرماه: شهادت آیت ا... صدوقی چهارمین شهید محراب به دست مجاهدین خلق (1361)
12 تیر ماه: حمله ناوگان آمریکایی به هواپیمای مسافربری جمهوری اسلامی ایران (1367) و روز افشای حقوق بشر آمریکایی - روز بزرگداشت علامه امینی (1349)
13 تیر ماه: جشن تیرگان (روز تیر)
14 تیر ماه: روز قلم - روز شهرداری و دهیاری - فتح آندلس به دست مسلمانان (21 شوال 92 ه.ق)
15 تیر ماه: جشن خام خواری
16 تیر ماه: روز مالیات
18 تیرماه (تعطیل): شهادت حضرت امام جعفر صادق (ع) (25 شوال 148 ه.ق) - روز ادبیات کودکان و نوجوانان - کشف توطئه آمریکایی در پایگاه هوایی شهید نوژه (کودتای نافرجام نقاب در 1359)
19 تیر ماه: روز ادبیات کودکان و نوجوانان
20 تیر ماه: روز جهانی جمعيت (11 ژوئیه)
21 تیر ماه: روز عفاف و حجاب - حمله به مسجد گوهرشاد و کشتار مردم به دست رضا شاه پهلوی (1314)
23 تیر ماه: گشایش نخستین مجلس خبرگان رهبری (1362) - روز گفت و گو و تعامل سازنده با جهان
24 تیر ماه: ولادت حضرت معصومه (س) ( اول ذی القعده 173 ه.ق) و روز دختر
25 تیر ماه: روز بهزیستی و تامین اجتماعی
26 تیر ماه: سالروز تاسیس نهاد شورای نگهبان
27 تیر ماه: اعلام پذیرش قطعنامه 598 شورای امنیت از سوی ایران (1367)
28 تیر ماه:  روز تجلیل از امامزادگان و بقاع متبرکه (5 ذی القعده) - روز بزرگداشت حضرت صالح بن موسی کاظم (ع) (5 ذی القعده)
29 تیر ماه: روز بزرگداشت حضرت احمد بن موسی شاهچراغ (ع) (6 ذی القعده)
30 تیر ماه: روز بزرگداشت آیت ا... سید ابوالقاسم کاشانی

گزارش مکتوب: به بهانه روز جهانی بیابان زدایی / زمین به آیندگان تعلق دارد
بیابان ها سالانه حدود 900 میلیارد ریال به زیر ساخت های کشاورزی ، صنعتی و عمرانی استان اصفهان خسارت وارد می کند.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما ، مرکزاصفهان ؛ امروز17 ژوئن (27 خرداد) روز جهانی بیابان زدایی است؛ روزی که کام تشنه بیابان های خواهان آن است که  ترک های حاصل از غفلتمان را در مورد حق فراموش شده آن ها ، به جا آوریم.
بيابان به مناطق داراي اقلیم های فراخشك و خشك كه ميزان متوسط بارندگي ساليانه آن كمتر از 50 ميلي متر و درصد پوشش گياهي چندساله آن كمتر از ده درصد باشد اطلاق مي شود.
کاشت درختان و گیاهان مقاوم و متناسب با مناطق خشک همچون گیاهان شوره‌زی،پخش سیلاب و پخش آب،تعادل دام و مراتع برای حفاظت از پوشش گیاهی موجود، بهره گیری از روش‌های کارآ در انباشتن آب باران،احیاء شوره زارها وسوخت‌های جایگزین از راههای مقابله با بیابان زایی است.
مرهمی بر زخم های زمین: فلات مرکزی ایران یکی از معروفترین مناطق خشک جهان محسوب می شود.
بر اساس آمار سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری، 61 درصد از مساحت کشورمعادل 32 و نیم میلیون هکتار در اقلیم خشک و فرا خشک قرار گرفته (سه و یک دهم برابر درصد جهان) ودر حال حاضر سرانه بیابان در کشور پنجاه صدم درصد  و  سرانه جهانی آن بیست و دو صدم هکتار گزارش شده است. شش و هفت دهم میلیون هکتار کانون های بحرانی  تحت فرسایش بادی کشور در ۲۳۳ منطقه، ۹۶ شهرستان و ۱۸ استان پراکنده است.
هر چند که کشور ما به طور ذاتی در منطقه‌ای بیابانی قرار گرفته ولی بهره‌برداری غیر اصولی و بی‌توجهی انسان سبب تشدید این شرایط می‌شود.
شخم زمین ها  در جهت شیب،بهره برداری نادرست از زمین‌های کشاورزی،استفاده‌ی افراطی از کود و سموم شیمیایی،چرای مفرط و بیش از ظرفیت از مراتع، بهره برداری‌های بی‌رویه از جنگل‌ها و سفره‌های آب زیرزمینی که منجر به شوری آب و درنهایت شوری خاک می شود و همچنین تبدیل نابه‌خردانه‌ی زمین های  ملی به کشاورزی، ویلاسازی  از جمله عملکرد سوء انسان است که منجر به پدیده بیابان‌زایی شده است.
ایران ، یک و دو دهم  درصد خشکی‌های جهان، دو و چهار دهم درصد پدیده‌های بیابانی فاقد پوشش و سه و هشت صدم  درصد مناطق بیابانی جهان را در خود جای داده است.

... بیابان زدایی در استان اصفهان از اقدام تا عمل: حدود 30 درصد مساحت استان اصفهان بیابانی است. خسارت وارده از بیابان به زیر ساختهای استان اصفهان سالانه حدود 900 میلیارد ریال است.
رئیس اداره امور بیابان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان با اشاره به اینکه تاکنون 16 کانون فرسایش بادی به وسعت یک میلیون و 92 هزار هکتار در استان اصفهان شناسایی شده است گفت: دشت  سجزی به وسعت 35 هزار هکتار و محور نایین به انارک به وسعت 67 هزار هکتار به ترتیب بحرانی ترین این کانون ها هستند.
حسین علی نریمانی افزود: اجرای طرح های بیابان زدایی در این استان تاکنون سبب حفظ و پایداری 38 هزار هکتار زمین کشاورزی و هزار کیلومتر جاده و راه آهن شده است. وی ادامه داد: از وسعت سه میلیون و 200 هزار هکتاری بیابان های استان  تاکنون 307 هزار هکتار آن تبدیل به جنگل دست کاشت شده است و پیش بینی می شود با توجه به اختصاص اعتبار تا پایان سال طرح بیابان زدایی در وسعت 15 هزارو 690 هکتار از بیابان های استان اجراشود. اما به گفته معاون وزیر جهاد کشاورزی و رئیس سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری در سال های اخیر بحث ریزگردها که منشا داخلی و نیز خارجی دارد، باعث بروز مشکلاتی برای کشور شده است که شاخص این مشکلات در سال 1395 در استان خوزستان بود و به دنبال آن دیگر استان ها نیز گرفتار ریزگردها و بیابان زایی شدند اما  بنا بر اصلاحاتی که در آخرین روزهای تصویب بودجه 1397 صورت گرفت، بودجه مقابله با ریزگردها تنها به خوزستان اختصاص یافت. 
خلیل آقایی افزود: مقابله با ریزگردها در هفت استان دیگر از جمله اصفهان هم باید مدنظر قرار گیرد.
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیز داری استان اصفهان هم  با اشاره به اینکه بخش اعظمی از گرد و غبارهای موجود در کلانشهر اصفهان ناشی ازکانون بحرانی دشت سجزی است گفت: از وسعت 40 هزار هکتاری منطقه ،تاکنون  9 هزار هکتار آن نهال کاری و مالچ پاشی شده است.
عبدالرضا مهاجری با اشاره به اینکه  هشت هزار هکتار از زمین های تخریبی حاصل از فعالیت صنایع در سجزی نیازمند اعتبار 400 میلیارد ریالی است افزود: امسال هم هزار هکتار از این زمین ها  با 50 میلیارد ریال اعتبار نهال کاری و مالچ پاشی می شود. یکی از فعالیت هایی که در دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان در حال انجام است، مقابله با پدیده ریزگردهاست، بر اساس پژوهشی که دراین دانشگاه  انجام شد بر خلاف روش های قدیمی مالچ پاشی که ذرات ممکن است در اثر وزش باد و توفان در هوا معلق شوند از جنس خود خاک، مالچ رسی ابداع شد که در بیابان استفاده می شود و با وزش باد از روی خاک بلند نمی شود. این طرح مورد حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نیز قرار گرفته و در مناطق بیابانی شرق اصفهان با موفقیت اجراشده است.
(کد خبر: ۲۱۵۴۵۷۲ / تاریخ انتشار: ۲۷ خرداد ۱۳۹۷ - ۱۱:۳۰)