نخلک انارک

معدن نخلک جزء قدیمی‌ترین معادن ایران است و سابقه فعالیت معدن کاری در این مجتمع به بیش از دوهزار سال قبل می‌رسد.
در حال حاضر این مجتمع تحت پوشش شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران اداره می شود كه به‌عنوان یک مركز معدنی صنعتی در حاشیه كویر مركزی ایران، در فاصله 120 كیلومتری شمال شرق شهرستان نائین و 45 كیلومتری انارک در قسمت شرقی یک رشته كوه منفرد واقع شده است. آب و هوای منطقه گرم و خشک و بلندترین قله آن حدود یک هزار و 440 متر از سطح دریا ارتفاع دارد؛ اما كارهای معدنی عمدتا در ارتفاع بین هزار (سطح زمین ) تا 800 متری (طبقه 200 متری) صورت می گیرد.
یک جاده شوسه 35 كیلومتری از انارک تا معدن متروكه چاه خربزه و از آنجا 16 كیلومتر جاده آسفالت سرد راه  ارتباطی این معدن با سایر نقاط كشور است.
معدن سرب نخلک از زمان‌های باستانی بهره برداری شده است و تعداد زیادی آثار از كارهای قدیمی، ابزار سنگی و وسایل ساخته شده از آهن خام كه در این ناحیه یافت شده، موید این نظر است. به‌علاوه وجود یک كاروانسرای مخروبه قدیمی می‌تواند مبین عبور یک راه ارتباطی از جنوب شرقی معدن باشد. قدمت این كارها كه در  عمق 125 متری (نزدیک سطح آب) دیده شده، حدود دو هزار  سال حدس زده می شود.
در دوران معاصر، این معدن 53 سال پیش در حال بهره برداری دیده شده و تا سال 1332 كه به شركت سهامی كل معادن و ذوب فلزات ایران واگذار شده است، با كمک یک كوره ابتدایی كه به وسیله هیزم گرم می شده به ذوب سرب نیز مبادرت کرد‌ه‌اند.
تولید اصلی معدن نخلک كنسانتره سرب با عیار 55درصد است. مواد معدنی استخراجی حاوی کانی‌های گالن یا سولفور سرب و سروزیت یا کربنات سرب است. مواد معدنی از کارگاه‌های استخراج از عمق 200 متری زمین با تلاش و کوشش کارگران زحمتکش این مجتمع استخراج شده و توسط اسکیپ به سطح زمین منتقل می‌شود. ظرفیت استخراج ماده معدنی حدود سه هزار تن در ماه و با عیار 7درصداست. پرسنل مجتمع در حال حاضر 135 نفر بوده و با نیروهای پیمانکاری بالغ بر 230 نفر هستند، طی سال گذشته 100 نفر به مجموعه افزوده شده است. تولید کارخانه مجتمع ماهیانه 300 تن کنسانتره است. مواد استخراج شده از معدن توسط کامیون از قسمت اسکیپ به کارخانه منتقل می‌شود. این مواد در ابتدای کار روی سرند اصلی به ابعاد 25 در 25 قرار گرفته و مواد زیر این ابعاد وارد سنگ شکن اولیه (فکی) شده و پس از خردایش تا هفت سانتیمتر از طریق یک نوار نقاله به سرندهای لرزان هدایت می شوند. ابعاد این سرندها سی در سی میلیمتر و ده  در ده میلیمترند. در مسیر عبور به سمت سرندهای لرزان این مواد توزین شده و همچنین توسط یک آهنربای الکتریکی مواد فلزی از مدار خارج و میزان بار ورودی کارخانه ثبت می‌شود.مواد در روی سرندهای لرزان که دو طبقه‌اند، جدا سازی شده و مواد زیر یک سانتیمتر از سرند زیرین عبور و وارد سیلو یا بونکر ذخیره کارخانه که ظرفیت آن 90 تن است، می‌شود. مواد درشت تر وارد سنگ شکن ثانویه یا مخروطی شده و پس از خردایش تا زیر یک سانتیمتر مجددا به قسمت سرندهای لرزان بازگشت می‌کند. این عمل آنقدر ادامه پیدا می کند تا همه مواد به ابعاد زیر یک سانتیمتر برسند.
(روزنامه اصفهان زیبا- شنبه ۱۷ تیر ۱۳۹۶ - شماره 2967)