خاک انارک از طلاست!

انگشت را می‌گذاریم وسط نقشه ایران؛ اینجا کویر است، آسمان اینجا آبی است و شب‌هایش پرستاره. اینجا انارک است که خاک آن طلاست

توریسم آنلاین:  انگشت را می‌گذاریم وسط نقشه ایران؛ اینجا کویر است، آسمان اینجا آبی است و شب‌هایش پرستاره. اینجا انارک است که خاک آن طلاست و نمایشگاهی است از معادن فلزات مختلف در دل کویر، اما شهرک صنعتی نیست، اینجا شهر فرهنگ است و زمین آن، سرشار از کانی‌ها است، اینجا نارسینه است.

سفر به کویر مرکزی ایران و بازدید از آبادی‌های کوچک و بزرگش، مانند کشف سرزمین‌های جدید، هیجان‌انگیز و سرشار از جذابیت است. طراوت آبادی‌های کویری در دل بیابان‌های وسیع و غلت خوردن روی شن‌های روان، هر کدام لذت خودش را دارد. زیباترین موسیقی کویر، سکوت آن است و برترین جلوه‌ آن، بی‌کرانگی مناظرش!

اینجا انگار باران و ابر و آب، دست دوستی با خاک داده اند که باغ‌هایش اینگونه پر میوه‌اند و زمین‌هایش پر محصول. تمام خانه‌ها، کوچه باغ‌هایی رو به پایین دست روستا دارند که ما را راه می‌دهند تا بین دیوارهای خشتی و گِلی قدم بزنیم و دست رود را بگیریم و راهی دورهای دور کویر شویم. خانه‌های روستا، درهایی باز روبه مهیمان دارند و حکایت میهمان نوازی کویری را برای مسافران خسته نجوا می‌کنند.

از نائین اصفهان که رهسپار جاده انارک می‌شوی، دیاری از دل خاکی کویر خودنمایی می‌کند. دیاری قدیمی و بسیار زیبا، با کوچه‌های کاهگلی و آسمانی بی‌نهایت آبی. کوچه‌های باریکش از جنس تمام کوچه‌های مهرانه کویری است با طاق‌هایی که سایه سار عابرانند. درهای چوبی و کوبه‌های قدیمی و پیر نشینانی که ما را دعوت به نشستن می‌کنند. اینجا انارک است!

  انارک چگونه بنیان یافت؟

انارک به معنای انار کوچک و «نارسینه» به معنای اناری در سینه کوه است. انار، نماد عشق است و این عشق بر سینه کوهی روییده که نعمت زندگی را برای مردمانی که روزگاری از کنار واهه‌ای می‌گذشتند و شترهایشان را سیراب می‌کردند و خود نیز آرامش جان می‌یافتند، به ارمغان آورده است. انارک، زاییده عشق است و بی‌شک «محمد پهلوان» که نخستین سنگ بنای این آبادی را گذاشته، گرفتار عشق شده است.

 محمد پهلوان در زمان شاه عباس اول، انارک یا «نارسینه» را بنیان نهاد و این خاک با دیواری بلند و با دو دروازه محکم که فقط از آن دو، یک دروازه با آثاری ناچیز باقی‌مانده، حفاظت می‌شده است. آثاری از سه قلعه قدیمی هم هنوز راست قامت ایستاده‌اند. می‌گویند قدمت انارک به دوران صفویه باز می‌گردد. محلی‌ها، اما معتقدند خیلی قدیمی‌تر از این حرف‌هاست و کوچه‌های قدیمی آن می‌تواند موید این حرف باشد. کوچه‌هایی که دیگر هیچ کس در آنها ساکن نیست و حالا فقط لوکیشن فیلم‌هایی از جنس کیارستمی شده‌اند. مردم به آن‌سوی انارک کوچ کرده‌اند و در خانه‌هایی که باد کولر آنها را خنک می‌کند، زندگی می‌کنند. برای همین است که در دل این محله‌های پرت، بادگیرها رو به فراموشی‌اند و دارند خاک می‌شوند. حیف از این کوچه‌های قدیمی!

برای آنها که مزارع و دشت‌ها و محل‌های طبیعی و بکر انارک را می‌شناسند، گریز از شهر و شهرنشینی و آرامش در پناه کوه و دشت و هوای پاک انارک برتر از هر قرص مسکنی است که آرامش را به اعصاب و روان آنها بازمی‌گرداند.

در سایه بادگیرها

از سمت شمال، شهر انارک انگار ردیف بی‌پایانی از بادگیرهاست که همگی رو به شمال ایستاده‌اند تا هوایی خنک به خانه‌ها ببرند. خانه‌های بافت قدیمی انارک از نقشه‌ خاص و واحدی پیروی نمی‌کنند، بلکه بنا به مقتضیات مکانی و میزان زمین ساخته شده‌اند. در این خانه‌ها، بادگیر عنصر اصلی خانه است. در بیشتر خانه‌ها از آجرکاری به عنوان پنجره و نرده استفاده شده و تمام اتاق‌ها دارای تاقچه است. بیشتر خانه‌های انارک، بخصوص خانه‌های اعیانی، به دست معماران اردکانی و یزدی ساخته شده‌اند. متأسفانه تخلیه شدن خانه‌های قدیمی و عدم حفظ و نگهداری و مرمت این خانه‌ها موجب تخریب بافت قدیم شهر و ویرانی آنها شده است.

انارک حدود 40 معدن دارد که از این تعداد، چند معدن در حال حاضر فعال هستند و بقیه به دلایلی تعطیل یا اصلاً مورد بهره‌برداری قرار نگرفته‌اند.قابل اشاره است که ایران 13 معدن طلای شناسایی شده دارد که 2 یا 3 معدن مورد بهره‌برداری قرار گرفته و یکی از این 13 معدن به نام طلای خونی در جنوب شرقی و 53 کیلومتری شهر انارک واقع شده است.

اقتصاد شهر انارک به معدن وابسته است و باید گفت خاک این منطقه طلاست. معادن سرب نخلک، مس مسکنی، سرب سیاه کوه و مس طالمسی، از معادن برجسته انارک است و سرب نخلک، از معروف‌ترین معادن سرب ایران محسوب می‌شود.
10 مهر 1402