به گزارش اصفهان زیبا؛ استان اصفهان سرشار از پدیده‌های بکر زمین‌شناسی است که قابلیت تبدیل به جاذبه برای جذب گردشگران را دارد. متولیان سازمان زمین‌شناسی در مطالعاتشان به این نتیجه رسیده‌اند که مناطقی همچون انارک، خوروبیابانک و جندق دارای ظرفیت‌های لازم هستند و می‌توان روی این مناطق برای گردشگری زمین‌شناختی کار کرد.
تحقیقات و مطالعات درباره مناطق دارای ظرفیت فقط یک بعد قضیه است؛ مسئله مهم‌تر اما تأمین اعتبارات است که به گفته متولیان، بودجه لازم برای ژئوپارک‌ها اختصاص داده نمی‌شود و به همین دلیل کارها نصف‌ونیمه رها شده و به سرانجام نرسیده است.
زمین‌گردشگری؛ گردشگری بر پایه طبیعت
در یک تعریف کلی زمین‌گردشگری یا ژئوتوریسم را می‌توان یکی از شاخه‌های تخصصی گردشگری بر پایه طبیعت دانست که در کنار تمامی موارد صادق در گردشگری طبیعت، به پدیده‌های زمین‌شناختی اهمیت ویژه‌ای می‌دهد.
اگر بخواهیم تعریف کلی از ژئوتوریسم داشته باشیم، می‌توانیم بگوییم «ژئوتوریسم گردشگری آگاهانه و مسئولانه در طبیعت است که با هدف تماشا و شناخت پدیده‌ها و فرایندهای زمین‌شناختی و آموختن نحوه شکل‌گیری و سیر تکامل آنها انجام می‌شود.»
ژئوتوریسم درست همانند همتای خود، اکوتوریسم، بر توسعه پایدار و بهبود وضعیت اقتصادی، طبیعی و فرهنگی مقصد با استفاده صحیح از منابع موجود و درنظرگرفتن منافع نسل‌های بعدی تأکید دارد.
ژئوتوریسم یکی از گرایش‌های جدید در صنعت گردشگری است که مخاطبان زیادی دارد. این مخاطبان صرفا متخصصان و پژوهشگران زمین‌شناس نیستند، بلکه مردم عادی و طبیعت‌دوستان را هم شامل می‌شود.
در جریان فعالیت‌های زمین‌گردشگری، بازدیدکنندگان ضمن بازدید از پدیده‌های زیبا و ویژه زمین‌شناسی، با مبانی پیدایش آنها آشنا می‌شوند و اهمیت وجودی آنها را درمی‌یابند.
ظرفیت‌های مناطق اصفهان برای زمین‌گردشگری
مدیرکل سابق سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی اصفهان به «اصفهان زیبا» می‌گوید: ژئوپارک به گستره یا محدوده‌ای از زمین با مرزبندی‌های مشخص که دارای پدیده‌های جاذب زمین‌شناسی باشد اطلاق می‌شود. این پدیده‌ها می‌تواند یک مقطع تیپیک از عملکرد یک گسل یا دره‌های عمیق و زیبا در دل کویر یا تپه‌های ماسه‌بادی و یا معادن قدیمی که در اصطلاح شدادی نام دارد، باشند.
رضا اسلامی تصریح می‌کند: استان اصفهان باغ‌موزه ایران محسوب می‌شود و در هر گوشه از این استان این جاذبه‌ها وجود دارد؛ به‌عنوان مثال در شرق استان می‌توان به مجموعه معادن قدیمی در انارک، کویر مصر، پهنه پتاسی خور، آمیزه‌های رنگین در نائین و انارک در غرب و جنوب استان آبشارهای مختلف ازجمله پونه‌زار و سمیرم اشاره کرد.
اسلامی خاطرنشان می‌کند: در اصفهان دو منطقه زمین‌گردشگری که یک منطقه در سمت انارک یعنی از منطقه انارک تا جندق و دیگری منطقه خور و بیابانک قرار دارد، تعریف شده بود. در منطقه انارک سازمان زمین‌شناسی قرار بود مطالعاتی انجام دهد. پیش‌تر سازمان زمین‌شناسی پایش‌ها و مطالعات اولیه با بخش خصوصی در این خصوص انجام داد تا منطقه کاشان و کویر مرنجاب قطب زمین‌گردشگری شود و این منطقه چهارمین ژئوپارک کشور شود؛ ولی این اقدامات از حد همان مطالعات اولیه فراتر نرفته است.
او عنوان می‌کند: ژئوپارک‌ها در مناطق قشم، ارس و طبس تشکیل شده است. اصفهان نیز می‌تواند چهارمین ژئوپارک را داشته باشد؛ چون این استان ظرفیت‌های خوبی در این زمینه دارد؛ ولی مطالعات عمیقی در این خصوص انجام نشده است.
به گفته اسلامی، امسال مصوب شد که مطالعات ئوپارک فقط توسط سازمان زمین‌شناسی انجام شود. این مسئله قدرت دوچندانی به سازمان زمین‌شناسی داده است تا به‌طور جدی ورود کند؛ ولی معضلی که مانع پیشروی کارها می‌شود بحث کمبود منابع مالی است.
فقط مطالعات اولیه انجام شد!
مدیرکل سابق سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی اصفهان خاطرنشان می‌کند: سال گذشته قرار براین شد که سازمان زمین‌شناسی در منطقه گلپایگان، خمین و محلات منطقه ژئوپارکی تعریف کند؛ البته که فازهای اولیه این کار انجام شد و مطالعات زمین‌شناسی مکان‌های مربوط انجام شد و ظرفیت‌های گردشگری منطقه را نیز سنجیدند؛ سپس قرار شد با همکاری سازمان زمین‌شناسی و سازمان‌های مردم‌نهاد آن منطقه هزینه‌ها تأمین شود. حتی پروپوزال این مطالعات نیز تدوین شد؛ ولی در بحث تأمین منابع مالی با مشکل مواجه شدیم.
اسلامی بیان می‌کند: سازمان زمین‌شناسی مطالعات اولیه را انجام می‌دهد و مکان‌هایی که برای ژئوپارک مناسب‌تر هستند را مشخص می‌کند؛ ولی برای پیشروی کار نیازمند تأمین اعتبار هستیم.
او می‌افزاید: درکمال تأسف سازمان زمین‌شناسی بودجه‌ای بابت ژئوپارک‌ها دریافت نمی‌کند. ژپوپارک‌ها نیز مانند گردشگری در اصفهان مغفول واقع شده است.
او تأکید می‌کند: در اصفهان مسئولان رغبتی به ژئو پارک‌ها نشان نمی‌دهند. می‌توان در نطنز سمت کوه‌های کرکس و کوه چرخه که مهد جاذبه‌های زمین‌گردشگری به شمار می‌روند، اقداماتی درخصوص ژئوپارک‌ها انجام داد. باوجود تمام این قابلیت‌ها اما صرفا مطالبه‌گران محیط‌زیست و انجمن‌های مردم‌نهاد پیگیر این مسائل هستند و مسئولان استان تعریف مشخصی از ژئوپارک‌ها ندارند و منابعی هم برای انجام این کار اختصاص نمی‌دهند.
توسعه زمین‌گردشگری؛ معطل تأمین منابع مالی
مدیرکل سابق سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی اصفهان خاطرنشان می‌کند: در استان اصفهان چندین جلسه درخصوص ژئوپارک‌ها برگزار شد؛ ولی در کمال تأسف اقدام خاصی انجام نشده است. سازمان زمین‌شناسی علاقه‌مند بود که در مجموعه معدنی انارک که بهشت معدن‌کاری ایران است و به لحاظ گردشگری نیز جاذبه دارد و همچنین در خور جندق ژئوپارک تشکیل دهد. علاوه بر این مناطق، به اعتقاد بنده ورزنه، تالاب گاوخونی، کوه سیاه، تپه‌های ماسه‌بادی و پتاس‌های تالاب نیز برای زمین‌گردشگری ظرفیت دارند. در تمام این مناطق مطالعات انجام‌شده؛ ولی برای پیشروی کار به تأمین منابع مالی نیاز است.
اسلامی می‌گوید: در مناطق ارس و طبس با مشارکت بخش خصوصی ژئوپارک‌ها تشکیل شده است. امیدواریم در اصفهان بتوانیم چهارمین ژئوپارک را راه‌اندازی کنیم.
مسئولان اصفهان دغدغه‌مند باشند
بسیاری از فعالان صنعت گردشگری در این شاخه به‌دنبال تأمین منابع مالی برای جوامع محلی و مردم بومی هستند. از جاذبه‌های طبیعی و پدیده‌های زمین‌شناسی به بهترین شکل ممکن محافظت کنند تا این آثار طبیعی را برای آیندگان به‌عنوان میراثی ماندگار به جا بگذارند.
در استان اصفهان اما به سرانجام رسیدن ژئوپارک‌ها نیازمند توجه بیشتر مسئولان و دغدغه‌مندی آنها در این حوزه است تا بتوان از ظرفیت‌های زمین‌گردشگری برای درآمدزایی و رونق صنعت گردشگری استان استفاده کرد.
ژئوپارک با رونق گردشگری کیفی و با بهره‌برداری پایدار از منابع محیطی، نیاز کنونی گردشگران و مناطق میزبان را موردتوجه قرار می‌دهد؛ بدون آنکه امکان تأمین نیاز گردشگران آینده را به مخاطره اندازد.
هدف نهایی ژئوپارک‌ها، تقویت جایگاه سرزمین و رسیدن به توسعه پایدار جوامع محلی (اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، زیست‌محیطی) و درنهایت ترفیع ملی است.
20 آذر 02
استان اصفهان سرشار از پدیده‌های بکر زمین‌شناسی است که قابلیت تبدیل به جاذبه برای جذب گردشگران را دارد. مناطقی همچون انارک، خوروبیابانک و جندق دارای ظرفیت‌های لازم هستند و می‌توان روی این مناطق برای گردشگری زمین‌شناختی کار کرد.