آبخیزداری در اصفهان و مازندران طرح دارد، بودجه ندارد

با توجه به تغییرات اقلیمی در استان‌های مختلف ایران و وقوع سیلاب‌های وقت و بی‌وقتی که خسارات زیادی برجای می‌گذارد، اهمیت توجه به موضوع آبخیزداری بیش از پیش نمایان می‌شود. با اجرای طرح‌های آبخیزداری نه تنها می‌توان از هدررفت روان‌آب‌ها جلوگیری کرد، بلکه با حفظ پوشش گیاهی و مهار سیلاب‌ها در بند‌های آن، سفره‌های آب زیرزمینی و قنوات نیز تغذیه می‌شوند. راهکاری که برای مقابله با فرونشست زمین در مناطق خشک و نیمه خشک بسیار مؤثر است. با این تفاسیر گویی مسئولان هنوز طرح‌های آبخیزداری را جدی نمی‌گیرند و با اینکه در حرف حمایت خود را برای انجام آن‌ها اعلام می‌کنند، اما در عمل کاری صورت نمی‌گیرد و تأمین نشدن اعتبارات و نیمه‌کاره ماندن پروژه‌ها گواهی بر این ادعاست.

شاید وقوع سیلاب‌ها و خسارات ناشی از آن‌ها در دسترس‌ترین اتفاقاتی باشند که طی سال‌های اخیر در استان‌های مختلف رخ داده و شاهد آن بوده‌ایم. از ویرانی روستا‌های مازندران، لرستان، فارس و خوزستان گرفته تا سیستان و بلوچستان، گلستان، بوشهر و حتی اصفهان که در اردیبهشت امسال سیل نائین و خور و بیابانک را فرا گرفت.
هر چند با اجرای طرح‌های آبخیزداری می‌شود از وقوع بسیاری از این سیلاب‌های مخرب جلوگیری کرد، اما معلوم نیست چرا این اتفاق نمی‌افتد و عملیاتی شدن پروژه‌های آبخیزداری به دلایل مختلف روی زمین می‌ماند.
مازندران و بی‌برنامگی در مدیریت آب‌ها
مازندران یکی از پربارش‌ترین استان‌های کشور است، اما هیچ برنامه‌ای برای حفظ آب‌های روان و مدیریت آن‌ها وجود ندارد.
وقتی باید این حرف را پذیرفت که معاون فنی و آبخیزداری منابع طبیعی استان مدعی شده به خاطر پایین بودن اعتبارات حداکثر تا ۱۵درصد طرح‌های آبخیزداری در شهرستان‌های مختلف مازندران قابل اجراست.
اسماعیل مختارپور با بیان اینکه اعتبارات آبخیزداری پاسخگوی نیاز‌ها نیست، خواستار تأمین و تخصیص اعتبارات بیشتر برای این بخش شده و می‌گوید: «توزیع اعتبارات آبخیزداری براساس برنامه‌ها و اولویت‌ها باید صورت گیرد. هم‌اکنون به دلیل کمبود اعتبارات حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد طرح‌های آبخیزداری اجرا شده است.»
وی با اظهار اینکه برای تکمیل طرح‌های آبخیزداری نیازمند اعتبارات بیشتری هستیم، ادامه می‌دهد: «امیدواریم با تأمین اعتبارات مورد نیاز بتوانیم طرح‌های در دست اجرا را تکمیل کنیم.»
وی مشارکت مردم را در اجرای طرح‌های منابع طبیعی و آبخیزداری مهم برشمرده و تصریح می‌کند: «با توجه به اینکه کار‌های خوبی در طرح‌های آبخیزداری و با اعتبارات اندک انجام می‌شود، خواستار تخصیص اعتبارات مورد نیاز شد.»
به گفته مختارپور، در کشوری قرار داریم که شرایط اقلیمی آن مانند بارش و فرسایش چندان مطلوب نیست و لازمه جلوگیری از روند فرسایش توجه به طرح‌های آبخیزداری است.

حال ناخوش اصفهان از هدر رفت آب‌ها
به مرکز کشور، اصفهان می‌رویم. جایی که معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری این استان از پایین‌بودن اعتبارات مورد نیاز برای اجرای طرح‌های ابخیزداری می‌نالد و می‌گوید: «طرح‌های مشارکتی آبخیزداری در اولویت اول است. اگر شورا‌های شهر و روستا، دهیاری‌ها و شهرداری‌های سراسر استان تشخیص دهند که اجرای عملیات آبخیزداری نیاز ضروری است و ۵۰درصد اعتبار پروژه را تأمین کنند، دولت حاضر است ۵۰درصد کمک کند و چنین طرحی در اولویت کار ما قرار می‌گیرد.»
ابوطالب امینی با بیان اینکه ۱۶پروژه آبخیزداری در وسعت ۹۵هزار هکتار از حوضه‌های آبخیز استان در تودشک کوهپایه، فرخی‌خور، آبخوان کاشان پشتکوه فریدونشهر، لاهیجان خوانسار، سدتنظیمی چادگان، گنجه‌گان سمیرم، شهرستان نائین، شمرود برخوار در سال جاری پیش‌بینی کرده بودیم که با توجه به اینکه اعتبارات کم است با کمک مردم و خیران آبخیزداری طرح‌هایی انجام شده، ادامه می‌دهد: «اکنون نزدیک به ۵۰۰ میلیارد تومان طرح آبخیزداری آماده اجرا داریم، اما اعتباری که امسال به منابع طبیعی در این حوزه دادند و به صورت اسناد ابلاغ‌شده ۶۴ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان بوده که حدود ۱۰درصد بودجه مورد نیاز برای تکمیل طرح‌هاست.
معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان با بیان اینکه برای صددرصد این طرح‌ها در سال جاری برنامه‌ریزی و به پیمانکاران واگذار شده است، تصریح می‌کند: «در مناطقی مانند چادگان سد تنظیمی یا گنجه‌گان در پادنای سمیرم، فرخی خوروبیابانک، آبخوان کاشان و اردستان که می‌دانستیم در سال آبی جاری، بارش برف و باران زیادتر است، پیمانکاران کار را آغاز کردند، اما از اعتباراتی که ابلاغ شده صددرصد تخصیص نیافت و اکنون ما دیون پیدا کردیم.»
امینی درباره پیش‌بینی طرح‌های جدید آبخیزداری برای سال ۱۴۰۱ نیز خاطر نشان می‌کند: «در سال آینده روی ۱۰۰هزار هکتار از حوضه‌های آبخیز اولویت‌بندی کردیم که دستکم ۱۰۰میلیارد تومان پول نیاز دارد و این موضوع را به سازمان منابع طبیعی در تهران نیز اعلام کردیم. از این رو به میزان اعتباری که به ما تخصیص دهند پروژه اجرا خواهیم کرد؛ اگر ۱۰۰میلیارد تومان بودجه از محل اعتبارات ملی و استانی تأمین شود ۱۰تا ۱۵طرح آبخیزداری در ۱۰۰ هزار هکتار در سال آینده اجرا خواهیم کرد.»
وی درباره طرح‌های مشارکتی و خیرساز آبخیزداری نیز می‌گوید: «در کارگروه اقدام طرحی وجود دارد که حوضه‌های آبخیز را معرفی می‌کنیم تا اگر خیرانی مایل بودند، در این زمینه ورود کنند. هم اکنون پنج حوضه را در این کارگروه اعلام کردیم و امید است در کنار جذب اعتبارات ملی و استانی برای پروژه‌های آبخیزداری حمایت خیران را هم برای نیل به اهداف در این زمینه داشته باشیم.»
به گفته معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری اصفهان، با توافق اتحادیه معدن‌داران استان در سال جاری، معدن‌دارانی که به واسطه فعالیت معدنی به طبیعت خسارت وارد می‌کنند نیز برای جبران خسارت در حوزه‌های منابع طبیعی از جمله پروژه‌های آبخیزداری کمک می‌کنند.
امینی با اشاره به اینکه در این راستا امسال دو طرح خیرساز یکی در حسین‌آباد کاشان و دیگری در انارک نائین احداث شد و معدن‌داران نیز بند‌های شمرود برخوار و خورو بیابانک را مشارکتی ساختند، می‌گوید: «مردم و شورای شهر رامشه به طور خودجوش برای بازسازی یک بند قدیمی اقدام و یک میلیارد تومان هزینه کردند که اداره منابع طبیعی نیز برای تکمیل این پروژه ۵/۲ میلیارد تومان اعتبار گذاشت.»
(کد خبر: 1081513 - ۱۷ اسفند ۱۴۰۰ - ۲۱:۰۰)