به گزارش ایرنا، اصفهان از جمله مناطق خشک و کویری مرکزی ایران به شمار می رود که واقع در مرکز کشور و دارای اقلیم خشک و نیمه خشک است و از این پهنه ۳.۲ میلیون هکتار معادل ۳۲ درصد سطح استان را اراضی بیابانی و شنزار تشکیل شده است که به طور عمده در بخش های شمالی و شرقی آن پراکنش دارند، این اراضی مشتمل بر ۱۶ کانون بحرانی فرسایش بادی است که حدود یکهزار ۱۰۰ هزار هکتار از استان را به خود اختصاص داده است.
تاکنون ۱۶ کانون گرد و غبار در استان شناسایی شد هرچند تعدادی کانون نیز در استان‌ها و کویرهای همجوار در شمال و شرق مانند سمنان و یزد بر این خطه تأثیر می‌گذارند.
به گزارش مرکز ملی تغییر هوا و اقلیم، اصفهان در بین هشت کلانشهر ایران (شامل تهران، اصفهان، مشهد، تبریز، کرج، اهواز، شیراز و اراک) رتبه نخست آلودگی هوا را دارد.
نداشتن طرح جامع علمی و عملی، موازی‌کاری، نبود ضمانت اجرایی قوانین و مدیریت یکپارچه شهری، نگرش سلیقه‌ای و نبود کنترل آلاینده‌ها از جمله عوامل پیشروی آلودگی هوا در کلانشهرهای کشور از جمله اصفهان از سوی کارشناسان اعلام شده است.
ضرورت اجرای همزمان طرح‌های بیابان‌زدایی
طرح‌های بیابان زدایی و شناسایی کانون‌های گرد و غبار به تاکید مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان باید بطور همزمان در استان‌های سمنان، قم، یزد و اصفهان اجرا شود.
آنطور که منصور شیشه فروش در گفت و گو با ایرنا اعلام کرد گرد و غبار استان اصفهان متاثر از کانون های داخل استانی و خارج از استانی است که با وزش بادها استعداد فعال شدن این کانونها وجود دارد.
وی ادامه داد: درخواست ما از سازمان جنگل ها و آبخیزداری کشور این است که عملیات کنترل کانون های گرد و غبار اصفهان را با تدبیر و بطور همزمان با استان های دیگر انجام دهد.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان خاطرنشان کرد: تقویت اعتبارات این استان با توجه به وسعت بیابانهای آن از دیگر درخواست ها برای ادامه اجرای طرح مقابله با گرد و غبار در اصفهان است.
وی اضافه کرد: وزش بادهای شرق به غرب از سمت استان سمنان به طرف شمال و شرق اصفهان موجب فعال شدن سیستم های گرد و غبار در این مناطق می شود.
شیشه فروش خاطرنشان کرد: سال گذشته ۲ روز بسیار ناسالم به دلیل گرد و غبار در این استان داشتیم و امسال هم در تابستان ۲ روز بسیار ناسالم در محدوده مناطق مرکزی اصفهان گزارش شد.
به گفته وی وجود شرایط خاص در استان اهمیت و ضرورت اجرای طرح‌های مقابله با گرد و غبار را دوچندان کرده است.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان با بیان اینکه اقدامات خوبی در راستای مقابله با گرد و غبار در این استان انجام شد اما کافی نیست گفت: سازمان جنگل ها و مراتع و آبخیزداری باید ضمن شناسایی کانون های گرد و غبار، نسبت به اجرای طرح های تثبیت بیابان در این مناطق اقدام کند.
سه دستگاه در حوزه مقابله با گرد و غبار در اصفهان نقش اصلی دارند
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان گفت:سازمان‌های هواشناسی، محیط زیست و منابع طبیعی بطور ویژه و مستقیم در راستای مقابله با گرد و غبار در این استان مسوولیت دارند.
وی ادامه داد: بر اساس آیین نامه ذیربط موجود، سازمان هواشناسی باید نسبت به توسعه ایستگاه های سنجش آلاینده ها در مناطق کویری اقدام کند و نسبت به پایش مرتب و پیش بینی های گرد و غبار اقدام کند.
شیشه فروش با بیان اینکه اصفهان به رادار هواشناسی نیاز دارد، اظهارداشت: سازمان هواشناسی کشور باید نسبت به ایجاد رادار هواشناسی و ایستگاهها در این استان اقدام کند و تجهیزات هواشناسی را در مناطق بیابانی ایجاد کند.
وی اضافه کرد: سازمان محیط زیست هم در زمینه منشا یابی گرد و غبار مسوولیت دارد و باید نسبت به اجرای طرح های موثر برای پیشگیری از آلودگی هوا اقدام کند.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان گفت: سازمان محیط زیست باید نسبت به تقویت ایستگاه های سنجش آلاینده‌های هوا در استان اقدام کند.
وی بیان کرد: آب منطقه‌ای اصفهان هم با همکاری وزارت نیرو باید در راستای احیای زاینده رود اقدام کند.
شیشه فروش گفت: تامین حقابه های گاوخونی و جریان دائمی رودخانه زاینده رود به کاهش کانون های گرد و غبار در استان اصفهان کمک بسیاری خواهد کرد.
تحصیص ۶۰۰ میلیارد ریال برای طرح‌های بیابان زدایی و مهار ریزگردها در اصفهان
رییس اداره امور بیابان اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری اصفهان در گفت و گو با ایرنا اظهارداشت: در هفت سال گذشته و طی دولت‌های یازدهم و دوازدهم برای طرح‌های مختلف بیابان زدایی و مهار ریزگردها در استان اصفهان ۶۰۰ میلیارد ریال تخصیص یافت.
حسنعلی نریمانی اضافه کرد: از لحاظ اعتبارات تخصیص یافته برای اجرای طرح های بیابان زدایی در مقایسه سال‌های ۹۸ و ۹۶ رشد ۴۳ برابری را در طرح‌های بیابان‌زدایی مشاهده می‌کنیم این معنا که در سال ۹۸، ۴۳۰ میلیارد ریال برای این طرح‌ها در اصفهان اختصاص یافت و این در حالی است که این میزان در سال ۹۶ میزان ۱۰ میلیارد ریال بود.
وی ادامه داد: در مقایسه سال‌های ۹۶ با ۹۴ نیز رشد اعتبارات طرح های بیابان زدایی در استان اصفهان مشهود بود به این ترتیب که در سال ۹۶، ۱۰ میلیارد ریال و در سال ۹۴، ۴ میلیارد ریال برای این طرح‌ها اختصاص پیدا کرد.
به گفته وی در مدت یاد شده ۱۴۰ قرارداد، پروژه و طرح در قالب فعالیت‌هایی همچون نهالکاری، مدیریت رواناب، مالچ پاشی، احداث بادشکن و مدیریت جنگل دست کاشت اجرا شد.
رییس اداره امور بیابان اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری اصفهان خاطرنشان کرد: در سال ۹۲ و در ابتدای دولت یازدهم تشکیل کارگروه مقابله با گرد و غبار در استان اصفهان اقدامی چشمگیر، موثر و کارآمد برای مهار ریزگردها و بیابان زدایی بود که سه محور ساماندهی معادن شرق اصفهان به عنوان عاملی برای تولید و افزایش گرد و غبار، نهال کاری در مناطق بیابانی و انتقال پساب به منظور آبیاری نهال های کاشته شده در بیابان ها را دنبال می کرد.
نریمانی افزود: در پی آن از پنج معدن فعال گچ در شرق اصفهان سه معدن تعطیل شد و یکی دیگر نیز در سال جاری به کار خود پایان می دهد و معدن آخر سال آینده متوقف خواهد شد تا حجم قابل توجهی از گرد و غباری که به دلیل رسوب در دشت شرق استان به وجود می‌آمد از بین برود.
وی تاکید کرد: طرح های بیابان زدایی و مهار ریزگردها که در استان اصفهان انجام می شود نقش بسزایی در مهار این پدیده در مناطق و استان‌های همجوار نیز خواهد داشت برای مثال محور بیابانی حدفاصل شهرهای انارک - نایین در شرق اصفهان می‌تواند مناطق جنوب شرقی آن در استان یزد و شهرستان اردکان را تحت الشعاع قرار دهد.
رییس اداره امور بیابان اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری اصفهان اظهارداشت: برای مثالی دیگر مهار گرد و غبار و اجرای طرح های بیابان زدایی در شهرستان آران و بیدگل در شمال استان اصفهان اثر قابل توجهی برای انتشار ریزگرد در استان قم و تهران خواهد داشت.
به گفته نریمانی، پدیده های بیابان زایی، گرد و غبار و ریزگردها سالانه سبب خسارت یک هزار و ۱۲۴ میلیارد ریالی به زیرساخت های استان اصفهان می شود.
۹۵۰ هزار هکتار کانون ریزگرد اصفهان نیازمند اعتبار و برنامه است
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان گفت: اگر اعتبار لازم و برنامه مدونی برای ۹۵۰ هزار هکتار کانون ریزگرد نداشته باشیم، نقاط مختلف این استان در سال‌های آینده دچار مشکل خواهد شد.
ایرج حشمتی در نشست هم‌اندیشی محیط زیست شهرستان‌های کاشان و آران و بیدگل بیان کرد: ۹۵۰ هزار هکتار کانون ریزگرد در استان اصفهان وجود دارد که متاسفانه بیشتر آن در حوزه آران و بیدگل است اما اصفهان را نیز هدف قرار می‌دهند.
وی یادآور شد: بیش از یک هزار و ۱۰۰ هکتار کانون فرسایش در استان اصفهان وجود دارد که تاکنون سازمان جنگل‌ها و مراتع توانسته است، نزدیک به ۲۰۰ هکتار آن را برطرف کند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان اضافه کرد: برای برطرف کردن این ریزگردها ۱۴۰ میلیارد ریال اعتبار سال گذشته از محل صندوق توسعه ملی به اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان اختصاص یافت که توانست برای پنج هزار هکتار آن برنامه‌ریزی کند و بقیه مانده است.
۱۰۵ میلیارد ریال به بیابان‌زدایی در اصفهان اختصاص یافت
در همین ارتباط مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهارداشت: ۱۰۵میلیارد ریال اعتبار امسال برای اجرای طرح‌های بیابان‌زدایی در این استان اختصاص یافت که برای مقابله با کانون‌های گرد و غبار هزینه می‌شود.
منصور شیشه فروش افزود: این اعتبارات در راستای نهال کاری و کشت گیاهان مقاوم به خشکی، مالچ پاشی و مدیریت روان آبها هزینه می‌شود.
وی افزود: امسال ۹۰۰ هکتار نهالکاری در شهرستان‌های اصفهان، آران و بیدگل و انارک انجام خواهد شد همچنین آبیاری و مراقبت از ۲ هزار هکتار از جنگل‌های دست کاشت و یک هزار هکتار از روان آبها در سال جاری انجام خواهد شد.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان با بیان اینکه سال گذشته اقدامات ارزشمندی در زمینه نهال کاری و مالچ پاشی انجام شده است و همچنان ادامه دارد بیان کرد: سال گذشته بصورت ویژه ۱۹ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان در زمینه نهال کاری در یک هزار و ۴۸۰ هکتار از عرصه‌های بیابانی استان در اصفهان، برخوار و نایین اختصاص پیدا کرد.
وی ادامه داد: سال گذشته ۳۰۵ هکتار مالچ پاشی با اعتبار ۲۴ میلیارد تومان در مناطق بیابانی بمنظور تثبیت شن‌ها انجام شد که این اقدامات همچنان ادامه دارد.
شیشه فروش خاطرنشان کرد: پارسال ۵۰ کیلومتر کار ایجاد بادشکن غیر زنده روی تپه‌های شنی استان با هدف پیشگیری از حرکت شن‌ها انجام شد.
به گفته وی همچنین ۳۰۰ کیلومتر بادشکن زنده نیز در اطراف مزارع برای جلوگیری از تبخیر و بهره برداری از آبیاری و جلوگیری از فرسایش انجام شد.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان اظهار داشت: عملیات کنترل روان آبها با هدف تغذیه سفره های آب زیرزمینی و بمنظور جلوگیری از جابه‌جایی کانون‌های گرد و غبار توسط باد در سطح یک هزار و ۶۰۰ هکتار زمین‌های بیابانی استان انجام شده است.
وی گفت: عملیات مبارزه با آفت موش در سطح چهار هزار هکتار از جنگل های دست کاشت و بیابانهای استان اصفهان انجام شد.
شیشه فروش گفت: سه میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار معادل یک سوم از مجموع مساحت ۱۰ میلیون و ۷۰۰ هزار هکتاری این استان بیابانی است.
وی اضافه کرد: ۱۶ کانون بحران فرسایش بادی در استان اصفهان شناسایی شده است که وسعت آنها بطور تقریبی یک میلیون و ۹۰ هزار هکتار است و این کانونها سالانه ۳۹ میلیارد تومان خسارت به جاده ها، تاسیسات، راه‌ها و زیرساخت‌های استان وارد می‌کنند.
استان اصفهان به مرکزیت شهرستان اصفهان با ۲۴ شهرستان، مساحتی معادل ۱۰.۷ میلیون هکتار دارد که بیش از ۹۰ درصد از این مساحت را معادل ۹.۸ میلیون هکتار عرصه‌های منابع طبیعی و ملی و از این میزان حدود ۴۰۳ هزار هکتار جنگل معادل (۴ درصد)، ۶ میلیون هکتار مرتع معادل (۶۴ درصد ) و سه میلیون هکتار بیابان معادل ( ۳۲ درصد) در بر گرفته است.
گسترش روزافزون بیابان زایی در کشور نشان از بحرانی شدن این پدیده طبیعی دارد. رعایت نکردن حقابه های زیست محیطی همچون خشکیدگی تالاب ها و دریاچه ها از مهم ترین عوامل در افزایش پدیده بیابان زایی، ریزگردها و شن های روان است که در این زمینه ایران در منطقه رتبه نخست را در اجرای سیاست های مقابله با بیابان زایی دارد.
امروزه یکی از مهمترین دغدغه هایی که توجه جدی صاحب نظران و برنامه ریزان را به طرف مفهوم «بیابان زدایی و مهار بیابانزایی» جلب کرده است، انبوهیِ جمعیت در محیط ها و مناطق اکولوژیک و تداوم آن در آینده، رشد حیرت آور کلان شهرها، توسعه صنعتی لجام گسیخته و پیامدهای زیانبار آن برای ساکنان این مناطق به شمار می رود.
تخریب زمین در نواحی خشک و نیمه خشک ناشی از عوامل متعددی چون تغییرات اقلیمی و فعالیت های انسانی را بیابان زایی می گویند و از آن به عنوان یک معضل جهانی به خصوص در کشورهای توسعه نیافته در سطح بین المللی نام برده می شود. این مهم مجمع عمومی سازمان ملل را بر آن داشت تا در ۱۹۷۴ میلادی نخستین قطعنامه رسمی را برای جلب نظر ملت ها به منظور رویارویی با بیابان زایی تصویب کند و بدین ترتیب پس از برگزاری نشست های متعدد، متن کنوانسیونی را در ۱۷ ژوئن ۱۹۹۴ میلادی تدوین نهایی کرد و آن را به جامعه جهانی عرضه داشت و اینگونه ۱۷ ژوئن "روز جهانی بیابان زدایی" نام گرفت.
در ایران نیز با توجه به شرایط اقلیمی و عوامل انسانی از قبیل افزایش جمعیت، چرای مفرط، برداشت بی‌رویه از سفره‌های آب زیرزمینی، آلودگی آب‌های زیرزمینی از راه پساب‌های صنعتی، شهری و کشاورزی، تغییر کاربری زمین، مدیریت نامناسب مراتع و مدیریت غیراصولی زمین های کشاورزی، پدیده بیابانزایی رشد فزاینده‌ای دارد، به طوری که ۱.۲ درصد از خشکی‌های جهان و ۳.۰۸ درصد مناطق بیابانی جهان را در خود جای داده است و بر این پایه حدود ۶۱ درصد از مساحت کشور در اقلیم خشک و فراخشک قرار دارد که ۳.۱ برابر درصد جهانی (۱۹.۶ درصد) است. بر همین پایه به منظور رویارویی با بیابان زایی، احیای منابع تجدید شونده و توسعه پوشش گیاهی ناحیه های بیابانی، ایران در گروه نخستین کشورهایی بود که به عضویت این کنوانسیون درآمد.
۴ آبان ۱۳۹۹، ۷:۰۵ - کد خبر: 84086819
گرد و غبار استان اصفهان متاثر از کانون‌های داخل استانی و خارج از استانی است و مهار آن به گفته مسوولان امر نیازمند اجرای همزمان طرح‌های بیابان زدایی و شناسایی کانون‌های گرد و غبار در این استان و سمنان، قم و یزد است.
