انارک نیوز: غروب دهم بهمن ماه (آبان روز از بهمن ماه) جشن سده گرفته می شد و  به آتش‌افروزی مبادرت مي‌ورزیده‌اند. سده منسوب به شماره صد است. سده، صدمین روز زمستان از گاه‌شماری میترایی است. در تقویم کهن ایرانیان مهرآیین زمستان ۱۵۰ روزه و تابستان ۲۱۰ روزه بوده‌است. از ابتدای زمستان (اول آبان ماه) تا ۱۰ بهمن که جشن سده‌است صد روز، و از ۱۰ بهمن تا نوروز و اول بهار ۵۰ روز و ۵۰شب بوده‌است. به علت اینکه از این روز به بعد انسان به آتش (مظهر گرما و نور و زندگی) دست پیدا کرده‌است و وسیله دیگری برای مبارزه با اهریمن و شب هم مانند روز روشن و گرم و زنده‌ شده، شب‌ها هم شمرده می‌شوند. 
 
جشن سده در عظمت و اهميت، نظير نوروز و مهرگان بوده است. جشن سده‌ای كه در بعضی نقاط ایران گرفته مي‌شود مردم پشته‌هایی از خار و خاشاك گردآورده و هنگام غروب آتش مي‌زدند. گاهی لب به سرودن ترانه‌ای دلكش مي‌گشودند و گاهی نیز جامه‌های ویژه‌ای به تن‌كرده و به شادی می پرداختند، همانند سیزده بدر آن را برگزار می كردند.
شاهنامه فردوسی گوید: هوشنگ كه پسر چهارم آدم (ع) است یعنی به چهار پشت به آدم (ع) مي‌رسد، روزی با صد كس بطرف كوهی رفت، ناگهان ماری بزرگ به نظرش درآمد و چون هرگز مار ندیده بود به شگفت آمد و گفت جمیع جانوران متابعت ما مي‌كنند، همانا این جانور دشمن ماست كه سر از اطاعت پیچیده، سنگی برداشت و بر جانب مار انداخت، آن سنگ خطا شد و بر سنگ دیگر خورد، آتش از آن بجست و بر خش و خاشاك افتاد و مار بسوخت، چون در آن زمان هنوز آتش ظاهر نشده بود هوشنگ با همراهان از پیدا شدن آتش خرم و شادان گردید و گفت این نور خداست كه دشمن ما را كشت و به سجده رفت و شكر ایزد به جای آورد و آتش را قبله خود ساخت و در آن روز جشن بزرگی گرفت.