09
پنج شنبه, ژانویه
پنجشنبه, ۲۰ دی ۱۴۰۳

استان یزد از جمله استان‌هایی است که به خاطر کویری بودن هم بسیار مورد توجه گردشگران و به‌خصوص کویردوستان قرار می‌گیرد. در این مقاله سعی کردیم اطلاعاتی کافی در خصوص کویر سیاه کوه که در این استان قرار گرفته، در اختیار شما همراهان قرار دهیم.
به گزارش تیترشهر : کویر سیاه کوه (عقدا) در استان یزد واقع است. این کویر داخل فرورفتگی نامنظمی در مجاورت کویر‌های اردستان و زردین قرار گرفته است. حدود مجاور این کویر پوشیده از سنگ‌های آذرین و آهکی است. مخروط افکنه‌های وسیعی در امتداد جنوب‌غربی روی سطح این کویر توسعه یافته‌اند. دو رودخانه‌ی اصلی آن از حد جنوب‌غربی کویر از انتهای شمالی و جنوبی وارد کویر می‌شوند. جریان‌های سیلابی نیز از سمت جنوب‌شرقی یزد به این کویر وارد می‌شوند. کویر عقدا
در قسمت جنوبی این کویر و در حد فاصل زمین‌های پف کرده و نمکزار، باتلاقی وجود دارد. بیشتر سطح صفحات رسی این کویر ناهموار بوده و حالت بادکرده دارند که نشان‌دهنده‌ی شوری زیاد و بالا بودن سطح آب زیر‌زمینی در این کویر است. به‌طور موضعی در امتداد بخش غربی این کویر حفره‌هایی دیده می‌شود که بر اثر افت سطح زمین به وجود آمده‌اند. بعضی از این فرورفتگی‌ها بیضوی بوده و طول آن‌ها تا یک متر می‌رسد. همچنین دارای ۶۰ سانتی‌متر عرض و ۱۵ سانتی‌متر عمق هستند.
معمولا در این کویر، باد‌های نسبتا شدیدی می‌وزد. در اين منطقه نوسان دما در تابستان و زمستان و حتی در شب و روز زياد است. درجه‌ی حرارت هوا در طول سال، بين حداقل بيست درجه سانتی‌گراد زير صفر تا چهل و شش درجه سانتی‌گراد بالای صفر در نوسان است. معمولا سردترين ماه‌های سال در این منطقه‌ی کویری دی و بهمن و گرم‌ترین آن تير ماه است. کویر عقدا
بخش شمالی این کویر حتی در ماه مرداد، یعنی گرم‌ترین ماه سال نیز، مرطوب است. در صورتی‌ که بخش جنوبی در اواخر ماه خرداد خشک، ولی در اوایل ماه شهریور مجددا مرطوب می‌شود.
این کویر شکلی شبیه به هلال ماه دارد که در قوس درونی هلال آن سیاه کوه با ارتفاع ۲۰۵۰ متر قرار گرفته است. کویر سیاه کوه از سمت جنوب به کوه نمک و گریگون، از غرب به بیابان‌های نایین و نو گنبد و از شمال به ارتفاعات انارک محدود است. میانگین ارتفاع این کویر از سطح آب‌های آزاد حدود ۷۳۰ متر است.

پوشش گیاهی
کویر عقدا
در داخل کویر عقدا هیچ‌گونه پوشش گیاهی قابل مشاهده نیست. تنها در حاشیه‌ی کویر گیاهان هالوفیت و شورپسند همچون اشنان و گز قابل مشاهده است. در خارج از منطقه‌ی کویری و در زمین‌هایی که شوری خاک کمی کاهش می‌یابد، می‌توان پوشش گیاهی شامل تاغ، گون، اسفناج وحشی، تره تیزک، کاکوتی، فرفيون، گل گندم، شقايق کوهی، انغوزه، زنبق صحرایی، مليكا، خارشتر را مشاهده کرد.
حیات وحش
کویر عقدا
به دلیل شوری خاک، ضعف پوشش گیاهی و نبود چشمه‌های آب شیرین در منطقه تصور نمی‌شود حیات وحشی برای این منطقه وجود داشته باشد. اما در حاشیه‌ی منطقه، حیواناتی مثل گرگ، شغال، روباه معمولی، کفتار، کبک، تیهو، بلدرچین، عقاب دشتی، کبوتر چاهی، یاکریم، شاه بوف، سبزه قبا هندی، دم جنبانک ابلق و گنجشک معمولی یافت می‌شوند. انواعی گوناگون از رده‌ی خزندگان نیز در این منطقه به چشم می‌خورد که شامل راسته‌ی لاک پشت‌ها و نیز خانواده‌ی آگاما‌ها، سمندر‌ها و اسکینک‌ها است. از دیگر خانواده‌های خزندگان می‌توان به بزمجه‌ها اشاره کرد.
دسترسی

  • مسیر اول، مسیر اردکان به احمدآباد و سپس جاده‌ی خاکی احمدآباد است که از کنار خط آهن می‌گذرد و به کویر سیاه کوه می‌رسد.
  •  مسیر دوم، مسیر انارک به ایستکاه راه‌آهن نایین و سپس جاده‌ی خاکی کنار گذر خط آهن تا ایستگاه نو گنبد است.
  • مسیر سوم، مسیر خاکی انارک به اسماعیلان و سپس سیاه کوه است.

لازم به ذکر است که زمین‌های اطراف این کویر به‌شدت باتلاقی هستند.
اگر تمایل دارید که سفری برنامه‌ریزی شده و راحت به یزد داشته باشید، با کمک کجارو می‌توانید بهترین تور یزد را برای سفر انتخاب کنید. کجارو با ارائه فهرستی متنوع از انواع تور یزد با همکاری معتبرترین آژانس‌های مسافرتی، امکان مقایسه قیمت، انتخاب و خریداری تور در کمترین زمان را فراهم کرده است تا بتوانید سفرتان را ارزان‌تر از همه‌جا برنامه‌ریزی کنید.
(کجارو - کد خبر: ۱۰۷۸۶۳ - ۵۹ : ۰۸ - ۰۹ مهر ۱۳۹۸)

نمایشگاه از کربلای حسینی تا کربلای خمینی معروف به «خیمه‌گاه» با به تصویر کشیدن صحنه های روز عاشورا و ظلم و ستمی که به اهل بیت(ع) روا شده است برای سیزدهمین سال متوالی در نایین برپا شد.
حسین داوودی» در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان در نایین گفت: این نمایشگاه با هدف بهتر شناساندن واقعه عاشورا به عموم مردم برپا شده است و مدت ۱۲ سال است که در محله‌های مختلفی از شهرستان نائین برپا می شود و اولین بار در روستای مزرعه امام با دعوت از هیئت چهارده معصوم انارک برگزار گردید. 
مسئول نمایشگاه از کربلای حسینی تا کربلای خمینی نایین با اشاره به عنوان نمایشگاه افزود: این نمایشگاه بازگو کننده چند زمان تاریخی است، ابتدا خیمه ها که نشان دهنده ورود امام حسین(ع) به صحرای کربلا است و سپس میدان رزم شهدا و محل شهادت یاران آن حضرت است. قسمت‌های دیگر نمایشگاه از قبیل کف العباس و نهر علقمه و ماکت نمادین سقای کربلا حاکی از شرمندگی سردار لشکر اباعبدالله الحسین است که تا آخرین نفس برای رساندن آب به خیمه ها تلاش کرد و در نمایشگاه نشان داده می شود که آب شرمنده حضرت عباس(ع) است و مدام در دور مقبره پاک آن حضرت میچرخد.
مسئول هیأت جوانان ثارالله نایین خاطر نشان کرد: این نمایشگاه در زمینی به مساحت حدود ۸۰ هزار متر مربع به همت  ۶ نفر از جوانان هیئت دایر شده و با حال و هوایی معنوی و غمناک به تصویر کشیده شد.
وی در مورد قسمتی از نمایشگاه با عنوان کربلای خمینی افزود: قسمت میانی نمایشگاه با ۸ ستون گرامیداشت ۸ سال جنگ تحمیلی و دفاع مقدس میباشد که با ماکت سازی شهیدان بی سر و شهدای میدان مین و شهیدان شیمیایی و شهدای گمنام حال و هوای کربلای خمینی را زنده نگه داشته تا قدمی جهت بازخوانی یاد و خاطره شهدا برداشته باشیم. گفتنی است این نمایشگاه از (۱۵ شهریور تا ۲۹شهریور) در محل پلیس راه قدیم نایین برپا شد.
(۱۳۹۸/۷/۳ - ۱۳:۱۸شناسه خبر : ۸۳۶۲۱۱)

انارک نیوز -  نشانه مصدری در  گویش گزی "مون یا امون" است.
ویگیتامون = برداشتن، وکشامون = کشیدن، وراشمارتامون = شمردن، انیشتامون = نشستن، خو شومون = خواب رفتن،


برای آشنایی بیشتر به مجله دکتر احمد فاضل (مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز) مراجعه کنید.خطر از بیخ گوش گویش گزی گذشت 
برخورداری از دستور زبان مستقل و کامل، گستردگی جغرافیایی چشمگیر و قابل‌توجه در نقاط مختلف کشور، قدمت تاریخی و برخورداری از صورت مکتوب بارزترین ویژگی‌های گویش گزی، میراث ناملموس ثبت شده در فهرست میراث ملی کشورمان است. این گویش، امروز گویش رسمی‌مردمان شهر گز و برخوار در 10کیلومتری اصفهان است که نشانه‌های تاریخی،  از قدمت بیش از 3 هزار ساله این کهن شهر حکایت‌ها دارد.  با  احمد فاضل که تنظیم و ارائه پرونده ثبتی این گویش را بر عهده داشته است، درباره اهمیت این میراث ناملموس، سابقه تاریخی‌ و مراحل ثبت ملی‌اش گفت و گویی انجام داده‌ایم، به این امید که نسل نو آشنایی بیشتری با این میراث مهم ایرانیان پیدا کنند و در میـــــــراث‌داری‌اش بیش از اینهــــــا، بکوشند. حقیقت تلخ و غیرقابل انکار درباره زبان‌ها، گویش‌ها و لهجه‌های بومی، محلی و قدیمی‌در کشور ما این است که این میراث ارزشمند آوایی مدت‌هاست درحال کمرنگ شدن است و نسل‌های جدید به دلایل مختلفی که جای بحث درباره آنها مجال دیگری می‌طلبد، تمایلی به استفاده از این گویش‌ها و زبان‌ها ندارند. به همین دلیل هم امروز باید ردپای این میراث را در دل شهرها و روستاهای کوچک و بر سر زبان زنان و مردان سالخورده ای جست‌وجو کرد که تنها حافظان این میراث هستند.برای دانستن مابقی ماجرا بهتر است پای حرف‌های دکتر احمد فاضل، پژوهشگر تاریخ، فرهنگ و زبان و استاد ادبیات فارسی بنشینید که تامین محتوای علمی ‌پرونده ثبتی گویش گزی را برعهده داشته است. پرونده‌ای که از سال 1382 روند جمع آوری اطلاعات درباره آن توسط حجت الله ذکاوتمند، کارشناس میراث فرهنگی،  آغاز شده و در سال 1389 دکتر احمد فاضل با ارائه مدارک علمی ‌بر مستندات آن افزوده است و سرانجام این اثر در یازدهم بهمن ماه سال 96 به شماره 1530 در فهرست ملی میراث فرهنگی ناملموس به ثبت رسیده است.
اصفهانی‌ها و شماری از ایرانیان به گویش گزی صحبت می‌کردند
احمد فاضل با اشاره به اینکه گویش گزی از نظر تقسیمات لهجه شناسی و گویش شناسی جزو گویش‌های مرکزی ایران محسوب می‌شود، گفت: «سابقه این گویش به زبان‌های ایران باستان برمی‌گردد و چنانکه در آثار متعدد ذکر شده، گویش گزی ادامه زبان پهلوی است. براساس آنچه محققان اعلام کرده اند این گویش نه تنها در اطراف اصفهان بلکه در خود شهر اصفهان هم تا قبل از صفویه رایج بوده و از زمان صفویه چون اصفهان به پایتختی انتخاب می‌شود کم کم زبان فارسی جای گویش اصیل را می‌گیرد و مردم فارسی زبان می‌شوند. بنابراین اهمیت و گستردگی گویش گزی از جهات مختلف قابل بحث است. » به روایت او، دکتر احمــــد تفضلی، زبان‌شناس و ایران شناس، نیز در کتابش تاکید کرده که مردم اصفهان تا قبل از صفویه به همین گویش تکلم می‌کرده‌اند که بعد از آن به تدریج منسوخ می‌شود.چنانکه در پرونده ثبتی این اثر آمده، گویش گزی از گویش‌های بسیار قدیمی‌ در ایران است که در شهر گز و برخوار در 18 کیلومتری اصفهان به طور متمرکز و به عنوان زبان رسمی ‌شناخته می‌شود و البته در شهرهای مجاور و تا شعاع صد کیلومتری آن در شهرهایی مانند خورزوق، خمینی‌شهر، کمشچه، محسن آباد، وزوان، میمه، جوشقان، ونداده، ورزنه و ... مردمانی به آن سخن می‌گویند و در شهرهای زواره، اردستان، خوانسار، ابوزیدآباد، کاشان و نائین نیز مشابهت دارد.همچنین نمونه گویش گزی را می‌توان در زیارتگاه زرتشتیان چک چک اردکان یزد مشاهده کرد که در 44 کیلومتری شمال اردکان و در دل کوه قرار  دارد.در این پرونده همچنین به نقل از کتاب «گویش کلیمیان اصفهان» ذکر شده که ایران کلباسی، زبان شناس برجسته کشورمان معتقد است نمونه گویش گزی در نقاطی از همدان، کرمان، کاشان، بروجرد و چند شهر دیگر و حتی در حوزه‌هایی در خارج از کشور مانند نواحی قفقاز رواج دارد.
(اصفهان زیبا - یکشنبه ۳۱ شهریور ۱۳۹۸)

 

انارک نیوز - یکم مهرماه 1398 (دوشنبه): جشن میترا
2 مهر: اعتصاب در پالايشگاه نفت آبادان (1357)
3 مهر: شهادت حضرت امام زین العابدین (ع) (25 محرم 95 ه.ق برابر با 1 آبان 92 خورشیدی) به روایتی - تأسیس سازمان کنفرانس اسلامی (1348)
4 مهر: جلسه سازمان كنفرانس اسلامي در مورد جنگ (1359)
5 مهر: شکست حصر آبادان در عملیات ثامن الائمه (ع) (1360) - روز جهانی جهانگردی (27 سپتامبر)
6 مهر: قطعنامه شورای امنيت در باره جنگ (1359) - روز جهانی قلب (28 سپتامبر)
7 مهر: روز بزرگداشت فرماندهان شهید دفاع مقدس - شهادت سرداران اسلام: فلاحی، فکوری، نامجو، کلاهدوز و جهان آرا (1360) - روز آتش نشانی و ایمنی - روز بزرگداشت شمس
8 مهر: روز بزرگداشت مولوی - روز جهانی ناشنوایان (30 سپتامبر) - روز جهانی دریانوردی (30 سپتامبر) - روز جهانی ترحمه و مترجم (30 سپتامبر)
9 مهر: روز همبستگی و همدردی با کودکان و نوجوانان فلسطینی - روز جهانی سالمندان (1 اکتبر)
10 مهر: میلاد امام محمد باقر (ع) به روایتی (3 صفر 57 ه.ق برابر با سه شنبه ۲۸ آذر ۵۵ خورشیدی) - روز سالمندان - روز جهانی عدم خشونت (2 اکتبر)
11 مهر: شروع به کار تلویزیون در ایران (۱۳۳۷)
12 مهر: هجرت حضرت امام (ره) از عراق به كويت (1357) - پرتاب نخستین ماهواره جهان به نام اسپوتنیک ۱ به فضا (۱۳۳۶)
13 مهر: هجرت حضرت امام خمینی (ره) از عراق به پاریس (1357) - روز نیروی انتظامی - جشن تیرروزی (تیرروز) - روز جهانی آموزگار (5 اکتبر)
14 مهر: شهادت حضرت امام حسن مجتبی (ع) (7 صفر 50 ه.ق برابر با 18 اسفند 48 خورشیدی) بنا بر قول معتبر - روز بزرگداشت سلمان فارسی (7 صفر)  - روز دامپزشکی
15 مهر: روز روستا و عشایر
16 مهر: جشن مهرگان (روز مهر) - روز جهانی کودک (8 اکتبر)
17 مهر: روز خانواده و تکریم بازنشستگان - روز جهانی پست (9 اکتبر)
18 مهر: رسیدن رضاخان به تبعیدگاهش در موریس (1320) - روز جهانی سلامت روان (10 اکتبر) - روز جهانی مبارزه با مجازات اعدام (10 اکتبر)
19 مهر: اعتصاب مطبوعات كشور برای لغو سانسور (1357) - روز جهانی دختر (11 اکتبر)
20 مهر: روز بزرگداشت حافظ - روز اسکان معلولان و سالمندان (=12 اکتبر)
21 مهر: جشن رام روزی، روز پیروزی کاوه و فریدون بر ضحاک
22 مهر: تصرف جزایر خلیج فارس توسط پرتغال (894) - روز جهانی استاندارد (14 اکتبر)
23 مهر: شهادت پنجمین شهید محراب آیت ا... اشرفی اصفهانی به دست مجاهدین خلق (1361) - روز جهانی نابینایان (عصای سفید) (15 اکتبر)
24 مهر:  روز ملی پارالمپیک - روز پیوند اولیا و مربیان (1357) - روز جهانی غذا (16 اکتبر)
25 مهر:  آغاز اعتصاب غذای یک هفته‌ای زندانیان سیاسی در تبریز (۱۳۵۷) - روز بین المللی ریشه کنی فقر (17 اکتبر)
26 مهر: روز تربیت بدنی و ورزش
27 مهر (تعطیل): اربعین حسینی (20 صفر)  – آغاز صدارت میرزا تقی خان فراهانی (ملقب به اتابک اعظم و امیرکبیر ۱۲۲۷)
28 مهر: زادروز ستار خان، سیاستمدار مشروطه خواه ایرانی (۱۲۴۵) - روز جهانی پوکی استخوان (20 اکتبر)
29 مهر: روز صادرات - تصویب لایحه از کجا آورده‌ای در مجلس شورای ملی (۱۳۳۷)
30 مهر: قطع روابط سیاسی ایران و انگلستان توسط دکتر سیدحسین فاطمی (۱۳۳۱) - گاهنبار (جشن چهارم از جشن‌های شش‌گانه سال نزد ایرانیان باستان) آغاز سرما

مقالات دیگر...